پیش‌بینی خودکنترلی براساس مهارت‌های اجتماعی و رفتاری دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌ ذهنی آموزش‌پذیر دبستان‌های استثنایی شهر تهران

هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی خودکنترلی براساس مهارت‌های اجتماعی و رفتاری دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌ ذهنی آموزش‌پذیر دبستان‌های استثنایی شهر تهران انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی همبستگی بود. جامعه‌ آماری پژوهش همه‌ دانش‌آموزان دختر و پسر با نیازهای ویژه‌ ذهنی آموزش‌پذیر در دبستان‌های استثنایی شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396، شامل 196 دانش‌آموز (87 دختر و 109 پسر) بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای از میان آنان انتخاب شدند. داده‌ها با پرسشنامه‌های مهارت‌های اجتماعی و رفتاری گرشام و الیوت فرم‌ معلم (1990) و خودکنترلی کندال و ویلکاکس (1979) جمع‌آوری شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه‌ها با نظر متخصصان علوم تربیتی، و پایایی آن‌ها به روش آلفای کرونباخ به ترتیب، با ضرایب 0.93 و 0.83 تایید شد. یافته‌ها نشان داد بین ابعاد مختلف مهارت‌های اجتماعی (همکاری، قاطعیت و خویشتن‌داری) با خودکنترلی در دانش‌آموزان دختر و پسر رابطه‌ مثبت وجود دارد و بین دو بعد از مشکلات رفتاری (رفتار بیرونی و بیش‌فعالی) با خودکنترلی رابطه‌ منفی وجود دارد، اما بین بعد رفتار درونی با خودکنترلی رابطه‌ معناداری وجود ندارد. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد ابعاد مهارت‌های اجتماعی و رفتاری خودکنترلی را در دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌ ذهنی آموزش‌پذیر دختر (0.01>p، 39.40f=) و پسر (0.01>p، 55.182f=) پیش‌بینی می‌کنند. نتایج تحلیل واریانس یک‌‌طرفه نشان داد خودکنترلی در دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌ آموزش‌پذیر براساس تحصیلات مادر و پدر، طبقه‌ شغلی سرپرست خانواده و سن آن‌ها تفاوت معناداری ندارد. همچنین، خودکنترلی در دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌ ذهنی آموزش‌پذیر دختر و پسر تفاوت معناداری نداشت.

Prediction of Self-control based on Social and Behavioral Skills of the Educable Mentally Retarded Students of the Exceptional Primary Schools of Tehran

The purpose of this study was to predict selfcontrol based on social and behavioral skills of the educable mentally retarded students at the exceptional primary schools of Tehran. The research method was descriptive correlational. Statistical population of this study included all male and female educable mentally retarded students in Tehran’s exceptional primary schools in the academic year of 20172018 which 196 students (87 girls and 109 boys) were selected by cluster random sampling as the research sample. To collect data, standard social skills rating system teacher form (Gresham Elliott, 1990) and selfcontrol measures (Kendall and Wilcox, 1979) were used. The face and content validity of the questionnaires according to the experts of the educational sciences and their reliability were confirmed by the Cronbach’s alpha method with coefficients of 0.93 and 0.83, respectively. Findings showed that there is a positive and significant relationship between different dimensions of social skills (cooperation, assertion and selfcontrol) with selfcontrol in male and female students. There is a negative and significant relationship between two dimensions of behavioral problems (extraversion and hyperactivity) with selfcontrol, but there is no significant relationship between introversion and selfcontrol. Multivariate regression analysis showed that dimensions of social and behavioral skills significantly predicted selfcontrol of female educable mentally retarded students (F= 39.40, P <0.01) and selfcontrol of male educable mentally retarded students (F= 55.182, P <0.01). The results of oneway ANOVA indicated that there was no significant difference between selfcontrol in educable retarded students based on the mother and father’s education, the occupation level of the head of household and their age. Also, there was no significant difference between selfcontrol in male and female educable mentally retarded students. Therefore, the results of the research show that improvement of social skills in mentally retarded students leads to selfcontrol in them.