ارزیابی آموزش خط تحریری و آسیب‌های احتمالی آن در برنامه درسی فارسی دوره اول ابتدایی

مطالعه‌ حاضر بخشی از ارزشیابی دوره‌ای برنامه‌‌ درسی فارسی دوره‌ ‌اول ابتدایی از برنامه‌ ‌درسی قصد‌شده تا اجراشده و سپس، برنامه‌ ‌درسی کسب‌شده است. هدف این مطالعه در پی شناخت روند آموزش خط ‌تحریری، آسیب‌های احتمالی کاربرد آن است و اینکه مهم‌ترین عوامل به‌وجودآورنده آن کدامند، ماهیت ‌ِپژوهش در‌ زمینه‌ آموزش خط‌ تحریری در چارچوب طرح ارزشیابی دوره‌ای برنامه‌‌ درسی فارسی دوره‌ اول ابتدایی تعریف‌شده، و ارزشیابی انجام‌شده از نوع کاربردی است. ارزشیابی‌‌دوره‌ای روندی ارزشیابانه را از برنامه‌‌ درسی قصدشده تا برنامه‌‌ درسی کسب‌شده می‌پیماید و مهم‌‍ترین کاستی‌ها و نقاط ضعف و قوت را بین این برنامه‌های درسی در پایه‌های اول تا سوم دوره‌ ابتدایی مشخص‌ می‌کند. در ‌مراحل مختلف برای گرداوری‌داده‌ها از ابزارهای مختلفی چون کاربرگ معلمان‌گزارشگر، مشاهده، مصاحبه، نگرش‌سنج و آزمون استفاده شده‌ است. یافته‌ها نشان ‌می‌دهد اکثر‌ کودکان در به‌کارگیری خط‌ تحریری به‌مرور دچار مشکل می‌شوند و نوعی دوگانگی با خط نسخ ایجاد می‌کند. خط‌ تحریری شیب‌دار است، نیاز ‌به الگو‌دهی و تمرین قابل‌توجه خارج از کلاس دارد، در ‌حد توان کودک نیست و شروع استفاده از خط ‌تحریری از پایه‌های بالاتر‌از اول باشد. در برنامه‌‌ درسی تدوین‌شده فارسی دوره‌ ابتدایی و همخوانی با آن در برنامه‌‌ درسی اجراشده از نظر ‌آموزش‌ دستخط و الگوگیری خط‌ تحریری، کاستی شایان ‌توجهی وجود ‌دارد. موقعیت‌های مناسب آموزش خط تحریری ایجاد نمی‌شود و دانش‌آموزان به سمت خوانا‌نویسی و زیبانویسی نمی‌توانند هدایت ‌شوند. اکثر معلمان د ربه‌کارگیری و الگودادن خط‌ تحریری‌ تسلط‌‌ کافی ندارند. طراحی الگوی ‌راهنما و برگزاری دوره‌های کامل آموزشی خط‌ تحریری برای همه‌ معلمان دوره‌ ‌اول ابتدایی بسیار ‌حیاتی است.

Assessing the Instructional Program of Tahriri Handwriting and its Injuries in Farsi Language Arts Curriculum of Primary School, Grades 1-3

This study which is part of cyclical evaluation of Farsi language arts curriculum in first cycle of primary school, from the intended curriculum to attained curriculum, seeks to recognize the process injuries and the students’ practices and teachers’ instruction shortcomings and strengths in Tahriri handwriting in above mentioned curriculum stages. The nature of research is defined in the framework of cyclical evaluation and the evaluation model stems from goaloriented and managementoriented models of educational evaluation. In different stages to gather the needed data, different tools, including teachers’ reports, classroom observations, attitude test and questionnaire, and some interview with teachers have been used. The findings indicate that the majority of primary students, passing time, are confronted with lacks and difficulties in applying Tahriri handwriting in their manuscripts. Tahriri handwriting needs modeling and a great deal of practice and learning situations in classroom. That is much more than the potentiality of fist cycle of primary school pupils. Among the research suggestions is developing a manual of instructional guidelines of Tahriri handwriting to primary school students, oneonone, by teachers.