مطالعۀ چالش های مواجهۀ معلمان دورۀ ابتدایی با درس‌پژوهی: مطالعۀ موردی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه چالش‌های معلمان دورۀ ابتدایی در مواجهه با درس‌پژوهی انجام شده است. برای نیل به این هدف، از رویکرد کیفی و روش مطالعۀ موردی استفاده شد. به این منظور، نمونه‌گیری به روش هدفمند ترکیبی و در دو سطح انجام گرفت. در سطح اول، جامعه همۀ مدارس ابتدایی شهر همدان بودند که درس پژوهی در آنها انجام می‌شد و نمونه گیری به روش تغییرات بیشینه انجام شد تا مورد مطالعه انتخاب گردد. این مورد، یک مدرسۀ ابتدایی در حاشیه شهر همدان است که ترکیبی از معلمان زن و مرد با سابقه تدریس 2 تا 27 سال در آن تدریس می‌کنند. در سطح دوم، جامعه همه کادر آموزشی آن مدرسه بودند که تعداد آنان 20 نفر بود و نمونه به شکل سرشماری، برابر با جامعه انتخاب شد. این افراد از زمان ابلاغ دستورالعمل جشنوارۀ درس پژوهی در پاییز سال تحصیلی 96-1395 تا انتشار نتایج جشنواره، مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاری و مشاهده مشارکتی بود. به منظور تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری و مقوله‌بندی استفاده شد. نتایج ﻧﺸﺎن می‌دهد ﮐﻪ معلمان با سه دسته چالش در مواجهه با درس‌پژوهی مواجه‌اند. چالش‌های قبل از درگیری عملی عبارتند از: دانش در زمینۀ درس‌پژوهی، انگیزه برای شرکت، تشکیل گروه و تعیین وظایف اعضاء. چالشهای حین درگیری عبارتند از: انتخاب مسئله، اجرای درس و جمع آوری داده‌ها، نقد و بررسی تدریس. در مرحلۀ بعد از درگیری عملی با درس‌پژوهی چالش‌ها عبارتند از: داوری طرح‌های درس‌پژوهی، انتشار نتایج درس‌پژوهی، برگزاری جشنوارۀ درس‌پژوهی. در پایان، یک مدل پیشنهادی برای کاهش این چالش‌ها معرفی می‌شود.

a study of elementary school teachers’ challenges of encountering with lesson study

the present study aimes to investigate the challenges that primary school teachers face regarding the lesson study. to this purpose, qualitative approach and case study were used as the method in this study. in the sampling phase, the mixed variation sampling was applied in two levels. in first level, the study population was all primary schools in hamedan which included lesson study and maximum variation sampling was used to select the case for this study. the selected case was a primary school in the city margin of hamedan which included male and female teachers with 2 to 27 years of experiences. in the second level, research population was all the educational staff of that school (n=20) and the sample selected was equal to the population (n=20) through comprehensive sampling. these individuals were studied since the announcement of the festival’s lesson study program in the fall of the academic year of 2016-17 to the publication of the results of the festival. the research tool for collecting data were semi-structured interviews with teachers and participatory observation. for data analysis, coding and categorization were used. the results showed that teachers faced three categories of challenges. challenges before practical engagement were:  knowledge in the field of study, motivation to participate in lesson study, the formation of a group and the assignment of duties of members.  at the stage of the practical encountering, the challenges were: the choice of the problem for the study course, the implementation of the lesson and the collection of data, the review of teaching. after the practical encountering with lesson study, challenges were: the arbitration of study course plans, the publication of the results of the study course, the holding of the festival of research. in the end, a model was proposed with the purpose of reducing these challenges.