جایگاه طرح مسئله در کتاب های درسی ریاضی دوره آموزش عمومی

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی ریاضی دوره ابتدایی و متوسطه اول از جهت میزان فعالیت های مبتنی بر طرح مسئله است.  پژوهش از نوع کیفی است و جامعه آماری مورد بررسی کتاب های ریاضی پایه اول تا نهم چاپ سال 1398 هستند. ابتدا واژگان کلیدی ای که موید طرح مسئله است تعیین شد سپس  شناسایی این موقعیت ها در کتاب درسی صورت گرفت و موقعیت ها بر اساس چارچوب نشری برآمده از ادبیات پژوهشی دسته بندی شدند. نتایج  پژوهش نشان دادند که در مجموع 9 کتاب مورد بررسی، 40 موقعیت طرح مسئله وجود دارد که 60 درصد آن ها در سه سال دوم ابتدایی است و 67.5 درصد را موقعیت های نیمه ساختار یافته تشکیل می دهند. مقایسه بین تعداد فعالیت های مبتنی بر طرح مسئله و فعالیت های حل مسئله در کتاب های درسی ریاضی، نشان می دهد که مولفان کتاب‌های درسی، توجه کمی به به فعالیت های طرح مسئله داشته‌اند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت حاضر براساس ایجاد تغییرات کوچک در متن سوالات کتاب های درسی ریاضی ارایه شده است.

the position of problem-posing in compulsory education mathematics textbook

the aim of the present study is to analyze the content of mathematics textbooks in primary and secondary school in terms of the amount of activities which designed based on problem-posing approach. type of this research is qualitative and mathematics textbooks in grades 1-9 which published in 1398 school year were considered as statistical population in current study. in this regard, upon kripendorf recommendation, firstly, the key words that confirm the problem-posing were identified, then the situations were identified in the textbook, and finally the situations were categorized   according to theoretical framework from literature. stoyanova and ellerton (1996) framework was applied for classification of problem posing situations in mathematics textbooks. finding of this research shows that there are only 40 problem-posing situations in these mathematics textbooks from grade one to grade nine which 60 percent of them appeared in the second three years of primary school textbooks. moreover 67.5 percent of these problem posing situation have semi-structured context. comparison between the number of problem-posing activities and problem-solving activities in mathematics textbooks show that textbooks writers had little attention to problem-posing activities. this paper finalized with some recommendations for improving current situation through making some small changes in school mathematics textbooks questions.