تدوین استراتژی‌های آموزشی برای توسعه تفکر انتقادی در برنامه درسی دوره اول متوسطه

زمینه و هدف: تفکر انتقادی به‌عنوان یکی از برترین مهارت‌های که دانش‌آموزان برای زندگی در خارج از مدرسه به آن نیاز دارند شناخته می‌شود. هدف از این پژوهش، تدوین استراتژی‌های آموزشی برای توسعه تفکر انتقادی در برنامه درسی دوره اول متوسطه در کرمانشاه است.روش: روش انجام این مطالعه به صورت آمیخته اکتشافی و در دو فاز کیفی و کمی انجام شد. در مرحله کیفی پژوهش، از روش زمینه‌ای به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته شد. در مرحله کمی، بر مبنای یافته‌های حاصل از مرحله کیفی، پرسش‌نامه‌ای حاوی 80 سوال طراحی شد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل12 نفر از خبرگان و متخصصان برنامه‌ریزی درسی دانشگاه کرمانشاه (دولتی، آزاد، فرهنگیان) که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و در بخش کمی نیز جامعه آماری عبارت بود از دبیران و معلمان شهر کرمانشاه در مقعط اول متوسطه که با روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 320 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار مطالعه در بخش کیفی تکنیک مصاحبه نیمه ساختارمند بود و در بخش کمی نیز پرسش‌نامه محقق ساخته بود. روایی صوریی و محتوایی این ابزار به‌وسیله 4 نفر از متخصصان مربوطه تایید شد، پایایی ابزار به‌وسیله یک پری تست روی نمونه 30 نفری 0.93 محاسبه گردید. روش تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها در بخش کیفی تحلیل محتوا و در بخش کمی نیز روش‌های آمار توصیفی و استنباطی و تحلیل عاملی تاییدی به کمک نرم‌افزار spss 18 و لیزرل بود.یافته: در بخش کیفی14 کد، 3 ملاک شناسایی شد. در بخش کمی مقدار cmin/df محاسبه شده برابر 2.143 همچنین، مقدار rmsea برابر 0.026 شد. میزان شاخص‌های (gfi)، (agfi)، (cfi)، (nnfi)، (tli)، (ifi) و (rfi) نیز در مدل حاضر بالاتر از 0.90 هستند. داده‌های این پژوهش با ساختار عاملی این مقیاس، برازش مناسبی دارد.نتیجه‌گیری: پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی به عنوان یکی از اهداف اصلی و غایی نظام آموزشی است و جز از طریق استراتژی و برنامه راهبردی برنامه‌های درسی در تفکر انتقادی امکان پذیر نیست. مهم‌ترین استراتژی‌های اثرگذار جهت پرورش مهارت‌های تفکر نقادانه شامل؛ پرسش و پاسخ، روش مشارکتی، آموزش نحوه و تفکر و اندیشیدن، داستان‌پردازی، ایفای نقش و راهبردهای فراشناختی بودند.

Editing educational strategies to develop critical thinking in the junior high school curriculum

Background and Aims: Critical thinking is recognized as one of the best skills that students need to live outside of school. The purpose of this study is to develop educational strategies for the development of critical thinking in the curriculum of the first secondary school in Kermanshah.Method: The method of this study was exploratory in two phases: qualitative and quantitative. In the qualitative stage of the research, data collection method was used. In the quantitative stage, a questionnaire containing 80 questions was designed based on the findings of the qualitative stage. The statistical population in the qualitative part includes 12 experts and specialists in curriculum planning of Kermanshah University (government, free, cultural) who were selected by purposive sampling method and in the quantitative part was the statistical population of teachers in Kermanshah in the first year of high school Using available sampling method, 320 people were selected as the sample size. The study tool was a semistructured interview technique in the qualitative part and a researchermade questionnaire in the quantitative part. The face and content validity of this tool was confirmed by 4 relevant experts. The reliability of the tool was calculated by a pretest on a sample of 30 people to be 0.93. The data analysis method in the qualitative part was content analysis and in the quantitative part were descriptive and inferential statistics and confirmatory factor analysis using SPSS 18 and LISREL software.Findings: In the qualitative section of 14 codes, 3 criteria were identified. In the quantitative part, the calculated CMIN / DF value was 2.143. Also, the RMSEA value was 0.026. Indicators (GFI), (AGFI), (CFI), (NNFI), (TLI), (IFI) and (RFI) are also higher than 0.90 in the present model. The data of this study have a good fit with the factor structure of this scale.Conclusion: Therefore, developing critical thinking skills is one of the main and ultimate goals of the educational system and is not possible except through the strategy and strategic plan of curricula in critical thinking. The most important effective strategies for developing critical thinking skills include; Questions and answers were participatory methods, teaching how to think and reason, storytelling, roleplaying and metacognitive strategies.