اثر تسهیلات اعطایی بخش کشاورزی بر روند مهاجرت‏های روستا-شهری

هدف: سرمایه‏گذاری مناسب از طریق اعطای تسهیلات بخش کشاورزی، می‏تواند بر وضعیت اشتغال، کاهش فقر و کنترل مهاجرت بی‏رویه روستاشهری موثر باشد. هدف از این مطالعه، بررسی علل و پیامدهای اقتصادی مهاجرت‏های روستاشهری در ایران با تاکید بر اثرات کوتاه و بلندمدت سیاست‏های مالی دولت در بخش کشاورزی بر این‏گونه مهاجرت است. روش: از داده‏های مرتبط با سال‏های 1391-1358 و مدل اقتصادسنجی خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ardl) برای بررسی اثرات بلندمدت و کوتاه مدت تسهیلات اعطایی بخش کشاورزی و همچنین، برخی شاخص‏های مهم اقتصادی بر روند مهاجرت‏های روستاشهری استفاده شد.یافته‏ها: نتایج برآورد عوامل موثر بر مهاجرت روستاییان به شهرها حاکی از این است که در کوتاه‌مدت سهم قابل ‌توجهی از نوسانات مهاجرت روستاییان به شهرها توسط متغیرهای توضیحی که ارزش‌افزودۀ بخش کشاورزی، میزان تسهیلات اعطایی سیستم بانکی به بخش کشاورزی، نسبت دستمزد در روستا به شهر و متوسط میزان بارندگی است، توضیح داده می‌شود؛ به ‌نحوی‌ که ضریب تعیین در مدل کوتاه‌مدت 92 درصد حاصل ‌شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان داد که در کوتاه مدت، تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی با ضریب 53/0، نسبت دستمزد در روستا به شهر با ضریب 79/0، متوسط بارش با ضریب 28/0 اثر منفی و ارزش‌افزودۀ کشاورزی با ضریب 71/0، اثر مثبت و معناداری در مهاجرت روستاییان به شهرها دارند. در بلندمدت نیز تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی، نسبت دستمزد روستاییان به شهر و متوسط بارش اثر منفی و معنادار و ارزش‌افزودۀ کشاورزی و ضریب جینی، اثر مثبت و معناداری در مهاجرت روستاییان به شهرها دارند.اصالت و ارزش: کارکرد اصلی مناطق روستایی در کشورهای جهان سوم، کشاورزی است و تاثیر سرمایه‏گذاری مناسب از طریق توسعۀ مالی و اعطای تسهیلات در این بخش بر وضعیت اشتغال، کاهش فقر، امنیت غذایی و همچنین، کنترل پدیدۀ جمعیتی مهاجرت بی‏رویه به‏ عنوان عامل بازدارندۀ رشد و توسعۀ روستا، از اهمیت بالایی برخوردار است. راهکارهای عملی: در کوتاه‌مدت و بلندمدت، سهم قابل‌ توجهی از سیاست‌های دولت در زمینۀ کنترل آثار زیان‌بار مهاجرت‏های بی‌رویۀ روستا شهری، باید بر روی رسیدگی بیشتر افزایش تولیدات بخش کشاورزی از طریق اعطای تسهیلات بانکی و جبران خسارات و ارتقای سطح کیفی زندگی و افزایش درآمد اقتصادی روستاییان تمرکز یابد.