مدل‌سازی پیامدهای گسترش گردشگری خانه‌های دوم بر مناطق روستایی و اثر آن بر رضایت جامعۀ محلی (مطالعه موردی: بخش قمصر شهرستان کاشان)

هدف: هدف از انجام تحقیق، بررسی و تبیین پیامدهای گسترش گردشگری خانه‌های دوم و اثر آن بر رضایت جامعۀ محلی در بخش قمصر است. روش: در این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و به‌کارگیری مدل‌سازی معادلات ساختاری به ارائۀ الگویی از پیامدهای گسترش گردشگری خانه‌های دوم و اثر آن بر رضایت‌مندی جامعۀ بومی در بخش قمصر اقدام شد. جامعۀ آماری تحقیق ساکنان بخش قمصر است که با استفاده از فرمول کوکران نمونه‌ای به حجم 198 نفر انتخاب و با ابزار پرسش‌نامه مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از مدل عاملی مرتبۀ دوم نشان می دهد که سه عامل اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و کالبدی قادرند اثرات گسترش خانه‌های دوم گردشگری را اندازه‌گیری کنند. عامل اقتصادی بیشترین سهم را در تبیین اثرات توسعۀ گردشگری خانه‌های دوم به دست آورده است. بار عاملی اثرات اجتماعی توسعۀ گردشگری خانه‌های دوم 92/0 به دست آمده است. اثرات کالبدی ناشی از حضور خانه‌های دوم در منطقه با استفاده از چهار نماگر مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است. این شاخص 62/0اثرات گسترش گردشگری خانه‌های دوم را تبیین می‌کند. بار منفی محاسبه‌شده نشان‌گر اثرات منفی زیست‌محیطی توسعۀ گردشگری در منطقه است. در نهایت، یافته‌های حاصل از مدل ساختاری نشان می‌دهد که توسعۀ توریسم نقش مهمی در رضایت‌مندی ساکنان محلی ایفا کرده است. این اثرگذاری با 47/0 دارای سطح معنی‌داری 000/0 بوده است. محدودیت‌ها: محدودیت اصلی پژوهش حاضر عدم دسترسی به اطلاعات خانه‌های دوم و لزوم بررسی‌های متعدد میدانی در منطقۀ مورد بررسی است. راهکارهای عملی: گردشگری روستایی تحت تاثیر ابعاد اقتصادی، محیطی، اجتماعی و کالبدی می‌باشد و برای برنامه‌های توسعۀ گردشگری لازم است مجموع عوامل فوق مد نظر قرار گیرد؛ به نحوی که اثرات مثبت تقویت و اثرات منفی پیشگیری و کنترل شود. به این ترتیب، رضایت‌مندی حداکثری جامعۀ محلی به‌ عنوان ضرورتی انکارناپذیر برای توسعۀ موفق گردشگری تحقق می‌یابد. اصالت و ارزش: در پژوهش‌های مختلف، پیامدهای گسترش خانه‌های دوم مورد توجه قرار گرفته؛ اما تاثیر آن بر رضایت جامعۀ محلی بررسی نشده است، در تحقیق حاضر سعی شد همۀ ابعاد به صورتی جامع و سیستمی که نگرشی جغرافیایی است مورد توجه قرار گیرد و اثر آن بر رضایت جامعۀ محلی سنجیده شود.