فرآیند و الگوی مهاجرت معکوس روستایی و عوامل موثّر بر آن (مطالعه موردی: دهستان حاجیلو - شهرستان کبودرآهنگ)

هدف: مهاجرت معکوس در ایران به‌ عنوان یک پدیده نسبتاً نو که به‌مرور به یک جریان تاثیرگذار بر جامعه روستایی تبدیل می‌شود، نیازمند بررسی از ابعاد مختلف اسنادی و میدانی است. تحقیق حاضر در پی آن است که فرآیند مهاجرت معکوس از شهر به روستا و عوامل موثّر بر آن را مورد بررسی قرار دهد.روش: در این پژوهش مساله مهاجرت معکوس در سطح یک منطقه روستایی که به شکل آشکاری با این پدیده رو به رو است به ‌صورت پیمایش موردی و بررسی میدانی مورد مطالعه قرار گرفته است. چهار عامل سطح توسعه در روستاها، شرایط زندگی شهری، میزان درآمد مهاجران و تعلّق قومی و محلّی به‌ عنوان عوامل احتمالی موثّر بر مهاجرت معکوس شناسایی و رابطه آن با مهاجرت معکوس بررسی شد و در چهارچوب تحلیل هم‌بستگی مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق دهستان حاجیلو واقع در بخش مرکزی شهرستان کبودرآهنگ است. همه 9 روستای دهستان مذکور به‌ عنوان مورد مطالعه انتخاب شدند. در این پژوهش در پیمایش میدانی از ابزار پرسش نامه استفاده‌ شده است. داده‌های به‌دست‌آمده از پرسش نامه ‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. چهارچوب نظری این تحقیق از تلفیق و ترکیب دو دسته از نظریات مربوط به مهاجرت موسوم به دیدگاه اقتصادی و رویکرد اقتصاد جدید مهاجرت کار1 شکل‌ گرفته است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که میان متغیّرهای سطح توسعه، شرایط نامساعد شهری، میزان درآمد افراد و تعلّقات قومی و بومی از یک ‌طرف و مهاجرت معکوس از طرف دیگر رابطه مستقیم وجود دارد.محدودیت‌ها و راهبردها: فقدان آمار کارگاه‌های تولیدی تازه تاسیس و به‌دست‌آوردن آمار دقیق آن‌ها از جمله محدودیت‌های تحقیق پیش رو بود.راه‌کارهای عملی: هرچه سطح توسعه در روستاها افزایش یابد، مشارکت فردفرد روستاییان در امر توسعه دخالت داده شود و تولیدات متناسب با محلّ و منطقه بومی شود، رشد منابع انسانی در روستاها بیش تر خواهد شد.