بررسی عوامل موثّر بر سبک زندگی در نواحی روستایی ایران (مطالعۀ موردی: نواحی روستایی شهرستان‌های خواف و رشتخوار)

هدف: تغییرات روزافزون شاخص های سبک زندگی در دهه‌های اخیر، گسترش حوزۀ نفوذ رسانه‌های جمعی و در پی آن، تشدید و تسهیل ارتباطات بین نواحی روستایی و شهری بزرگ‌تر و مهاجرت روزافزون افراد ساکن نواحی روستایی به دیگر مناطق، مسالۀ سبک زندگی در نواحی روستایی را به چالش کشانده است. از این رو، شناخت عوامل موثّر بر سبک زندگی افراد ساکن در نواحی روستایی، ضرورتی انکارناپذیر است. از آن‌جایی که سبک زندگی دارای شاخص‌ها و مولّفه‌های گوناگونی است و روش‌های مناسبی را برای بهبود محیط زندگی ارائه می‌دهد. شناخت تغییرات، افق نوینی در راستای دست‌یابی به توسعۀ پایدار روستایی فراهم می‌سازد. هدف از انجام این پژوهش، معرّفی الگوی نوینی از سبک زندگی در نواحی روستایی بر پایۀ سبک زندگی متناسب با محیط است. روش: این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی تحلیلی و رویکرد آن پیمایشی است. داده‌های مورد نیاز از مطالعات کتاب‌خانه‌ای و پیمایشی گردآوری شده‌اند. جامعۀ آماری، نواحی روستایی شهرستان‌های خواف و رشتخوار در استان خراسان رضوی است که 3 روستا از روستاهای دارای جمعیت بالای 20 خانوار و از این میان، 150 نفر به روش کوکران انتخاب شده‌اند. برای سنجش فرضیه‌های تحقیق، از آزمون پیرسون و جهت تحلیل استنباطی از رگرسیون به کمک نرم‌افزار spss، استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق، عوامل موثّر بر سبک زندگی روستائیان، با توجّه به مقدار بالای آزمون پیرسون و نیز آزمون مقایسۀ میانگین‌ها، حاکی از اثرگذاری زیاد عوامل فرهنگی در سبک زندگی مناطق روستایی مورد مطالعه است. به این ترتیب، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قادرند به طور نسبی 45 درصد از تغییرات سبک زندگی در نواحی روستایی را تبیین کنند.محدودیت‌ها/ راهبردها: دشواری در گردآوری اطّلاعات مربوط به عوامل موثّر بر سبک زندگی روستائیان، به خصوص در زمینۀ عوامل اقتصادی و فرهنگی، از جمله چالش‌های پژوهش حاضر هستند.راه‌کارهای عملی: جهت هدفمندکردن تغییرات سبک زندگی در نواحی روستایی، تولید و پخش برنامه‌های ویژه و متناسب با سبک زندگی روستایی، بهکارگیری دانش بومی، استفادۀ مناسب از فن‌آوری‌های پیشرفتۀ ارتباطی و مشارکت ساکنان در طرح‌های فرهنگی و اجتماعی پیشنهاد شده است.اصالت و ارزش: با مشخص‌کردن سهم هر یک از عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موثّر بر سبک زندگی در مناطق روستایی می‌توان گام مهمّی در رفع معضلات مربوط به شاخص‌های مهم سبک زندگی مثل اوقات فراغت، تغذیه، نحوۀ پوشش افراد برداشت و برنامه‌ریزان روستایی را در این راه یاری کرد.