ارزیابی تغییرات کاربری اراضی زراعی با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: روستای دستجرده - شهرستان طارم)

هدف: امروزه سامانۀ ادارۀ زمین با محوریت ثبت مالکیت ها، ارزش‌گذاری زمین و کاربری اراضی برای اهداف توسعۀ پایدار مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر، بررسی چگونگی روند تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در محدودۀ مورد مطالعه و روشن‌شدن دلایل تقطیع اراضی که موجب کاهش راندمان تولیدات محصولات کشاورزی می‌باشد، است. روش: روش تحقیق در این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است و با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (gis) تغییرات کاربری اراضی زراعی در روستای دستجرده از دیدگاه های مختلف مطالعه و بررسی شود. یافته ها: نتایج نشان دادند که در این محدوده، طی دورۀ آماری (1390-1377) حدود 4/21 درصد از کلّ اراضی (614/216 هکتار) تغییر کاربری داده است که 76/23 درصد از کلّ قطعات (394 قطعه) را شامل می شود و بیش‌ترین تغییرات در محدودۀ راه ارتباطی اتفّاق افتاده است. همچنین، بیش‌ترین تغییرات کاربری به تغییرات کاربری های زراعی به تاکستان مربوط است که 9/9 درصد از مساحت کل اراضی را به خود اختصاص داده است.. ارزیابی تغییرات نقشه های کاداستر محدودۀ مورد مطالعه نشان دادند که 72/48 در صد از کلّ قطعات این روستا تغییر مالکیت داده و همچنین، 3/11 در صد از کلّ قطعات به دو یا چند قطعه تقسیم شده و 7/2 در صد از کلّ قطعات از دو یا چند قطعه به یک قطعه تبدیل شده اند .راهکارهای عملی: افزایش امنیت اجتماعی و اقتصادی به سبب روشن‌شدن حقّ تصرف و مالکیت در روستا، کاهش تعارضات و سوءاستفاده های احتمالی از منابع ملّی و شخصی، ترفیع جایگاه مالکیت و اهمیت ثبت اسناد در میان روستاییان کشور، شناسنامه‌دار‌کردن اراضی کشاورزی فاقد نقشه های کاداستر و شناسنامۀ ثبتی و در نهایت، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به‌آسانی صورت نگیرد. اصالت و ارزش: بسیاری از پدیده های محیط پیرامون ما در حال تغییر و تحوّل هستند؛ ولی این تغییرات در همه جا یکسان نبوده؛ بلکه به صورت احداث جاده ها و راه‌ها از میان مزارع کشاورزی، توسعۀ زمین ها ی کشاورزی یا کاهش آن ها، توسعۀ شهرها، ازبین‌رفتن جنگل ها و مراتع، توسعۀ زمین های حاشیۀ شهر برای مقاصد مختلف دیده می شود.