ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی بر سکونتگاﻩهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان نیشابور)

هدف: طرح هادی روستایی یکی از بنیاد?ترین اقداماتی است که با هدف توسعه روستایی در ایران اجرا شده است. با توجه به روند اجرای این طرحها، ارزیابی آنها برای برنامهریزی توسعه روستایی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی اجرای طرحهای هادی اجراشده در شهرستان نیشابور مىباشد.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از روشهای میدانی و اسنادی کمک گرفته شده است و براساس آن، اطلاعات 25 روستا در دو گروه روستاهای برخوردار و نابرخوردار درقالب 358 پرسشنامه براساس فرمول کوکران در منطقه گردآوری شده است. همچنین، 35 پرسشنامه از کارشناسان شوراهای اسلامی، دهیاران و کارمندان بنیاد مسکن جمعآوری شده است. برای پردازش دادهها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی (کاىاسکویر) بهره گرفته شده است.یافتهها: نتایج نشان میدهد پس از اجرای طرح، درزمینه کالبدی، شاخص معابر بهبود یافته است و شاخص محیط زیست روستا شامل آرامستان، دفع زباله، فاضلاب، فضای سبز و جمعآوری آبهای سطحی موردتوجه قرار نگرفته است. در بعد اجتماعی، شاخص میزان مهاجرت، مشارکت و رضایتمندی و در بعد اقتصادی، شاخصهای سرمایهگذاری و اشتغال در وضعیت مطلوبی قرار دارند.محدودیتها: روشن ساختن زوایای پنهان اجرای طرح هادی و واکاوی آثار کالبدی، اجتماعی و اقتصادی آن بر جامعه روستایی از چالشهای پژوهش حاضر محسوب مىشود.راهکارهای عملی: با توجه به یافتههای پژوهش، راهکارهای اجرایی مانند تقویت جنبههای زیستمحیطی، استفاده از یک تیم ناظر محلی در هر سه مرحله ارزیابی، بهرهگیری از مدیریت مشارکتی (دولتی- مردمی)، کوتاهترکردن بازه زمانی اجرای طرح هادی و ... پیشنهاد مىشود. اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از این جهت دارای اهمیت است که مىتوان با دست یابی به نقاط قوت و ضعف طرحهای ذکرشده به برنامهریزی اصولی برای بهبود زندگی روستاییان اقدام نمود.