کارکرد تلفیقی دانش بومی و نوین و نقش آن در توسعه روستایی (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان بیرجند)

هدف: موفق نبودن برنامه های توسعه در دهه های 1370 و 1380، بروز خشکسالی‌های مداوم، آسیب پذیری اقتصاد روستایی و درپی آن، کمبود فرصت‌های شغلی، روند روبه افزایش مهاجرت جوانان و بسیاری از موارد دیگر، نواحی روستایی را به چالش کشانده است؛ ازاین رو، شناخت دانش بومی، امکانات و محدودیت های نواحی روستایی، ضرورتی انکارناپذیر می باشد. ازآنجایی که دانش بومی برخاسته از شرایط محیطی هر ناحیه است و روش‌های مناسبی را برای مدیریت محیط ارایه می‌دهد، تلفیق آن با دانش نوین، شیوه های نوینی درراستای دست یابی به توسعه پایدار فراهم می‌سازد. هدف از انجام این پژوهش، معرفی الگوی نوینی در توسعه روستایی برپایه دانش بومی است.روش: این تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و ازحیث روش، توصیفی- تحلیلی و رویکرد آن پیمایشی می‌باشد. داده‌های موردنیاز از مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایشی گردآوری شده‌اند. جامعه آماری، نواحی روستایی شهرستان بیرجند است که 33 روستا از روستاهای دارای بالای 20 خانوار و ازاین میان، 381 خانوار به روش کوکران انتخاب شده‌ اند. برای سنجش فرضیه های تحقیق، از آزمون‌های تحلیل واریانس فیشر و کروسکال والیس به کمک نرم افزار spss، استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق مبنی بر کارکرد شیوه‌های تلفیقی دانش بومی و نوین، با توجه به مقدار بالای آزمون فیشر و نیز میانگین آزمون کروسکال والیس، حاکی از اثرگذاری زیاد آن در میزان راندمان تولید، افزایش درآمد و نیز افزایش تمایل به ماندن در روستا و کاهش مهاجرت است؛ به این-ترتیب، دانش بومی در تلفیق با دانش نوین، قادر است به طور نسبی شرایط را برای دست یابی به توسعه پایدار فراهم سازد.محدودیت‌ها/راهبردها: دشواری در گردآوری دانش بومی روستاییان و خودباورنبودن روستاییان دراین زمینه، ازجمله چالش های پژوهش حاضر هستند.راهکارهای عملی: برای احیا و توسعه نواحی روستایی، ایجاد بانک اطلاعات دانش بومی، به کارگیری تکنولوژی مناسب و طرح‌های مشارکتی پیشنهاد شده است.اصالت و ارزش: با بیان کارکردهای تلفیقی دانش بومی و نوین و ضرورت شناخت تکنولوژی متناسب با ویژگی‎‌های طبیعی- اجتماعی منطقه، می‌توان گام مهمی درراستای توسعه روستایی برداشت.