بررسی و ارزیابی عملکرد دهیاران در فرایند مدیریت و توسعه روستایی (مطالعهموردی: بخش مرکزی شهرستان بیرجند)

یکی از ابتکارات قانون شوراها تعریف یک مقام اجرایی به نام دهیار در هر روستا است که وظیفه اجرای مصوبات شورای اسلامی روستا را برعهده دارد. عملکرد دهیاری‌ها در قالب سه دسته شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی- کالبدی گنجانده می شود. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی شاخص‌های موثر بر عملکرد دهیاری‌ها در فرایند توسعه روستاهای بخش مرکزی بیرجند است. نوشتار حاضر، حاصل یک پژوهش میدانی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد 30 روستا و 30 دهیاری به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند و با استفاده از فرمول کوکران، 305 خانوار به عنوان حجم جامعه نمونه مشخص شد که به نسبت جمعیت و بعد خانوار در هر روستا پرسشنامه ها توزیع شدند. سپس، تجزیه وتحلیل اطلاعات از طریق آزمون های t، ویلکاکسون، رگرسیون با استفاده از نرم افزارspss انجام شد. از دیدگاه دهیاران، بعد از تشکیل دهیاری‌ها تغییرات چشمگیری در بهبود وضعیت هریک از گویه های اجتماعی، اقتصادی و محیطی- کالبدی مرتبط با توسعه روستا به وجود آمده است؛ به گونه ای که 5/92% از دهیاران، فرایند توسعه روستا را بعد از تشکیل دهیاری‌ها متوسط و یا زیاد ارزیابی کرده اند. خانوارهای روستایی، گویه های حفظ سلامت و بهداشت محیط، همکاری با بخشداری و همکاری با شورا، مدیریت هزینه دهیاران و پیگیری تهیه و اجرای طرح هادی روستا را بهترین عملکرد دهیاران دانسته اند. همچنین، به نظر این خانوارها، گویه های امدادرسانی در مواقع بحرانی، روش‌های بودجه نویسی و بودجه‌ریزی، نگهداری از تاسیسات، اموال و دارایی‌های روستا ضعیف ترین عملکرد را داشته اند.