analyzing qualitative changes of rural settlements due to rural furniture establishment (case study: zoeram dehestan of shirvan county)

Purpose- planning for optimum distribution of physical services and furniture in order to improve people’s welfare is one of the major purposes for rural planners. rural furniture is the main purpose of developing rural settlements to decrease environmental side effects. the quality of human environments in villages highly depends on the quality of infrastructures of physical welfare including rural furniture. rural furniture not only improves the quality of villages, but also keeps them consistent and permanent. the present study involves analyzing rural furniture and their effects on the environmental quality of rural settlements in zoeram dehestan, shirvan. design/methodology/approach- in this research we used an analytical-descriptive approach and data was gathered through library information and field study. statistical population involves all rural families of zoeram that equals to 258 families randomly selected through cochran formula with error level of 0.06. we used a questionnaire that its reliability was confirmed by a specific academic panel and its validity was calculated through α-chronback coefficient. we also used spss software to analyze the data. findings- the results obtained from chi square test show that among all dimensions, aesthetic and visual beauty factors with mean of 2.70 and among all rural furniture, infrastructural furniture with mean of 3.17 are the most effective factors in increasing the quality of physical environment. also, results from spearman correlation and simple linear regression models show that there is a strong, direct, and meaningful relationship (sig: 0.000) between rural furniture and the quality of physical environment. in the end, using gray correlation analysis and vikor method, we get the results that in these villages with different qualities in rural furniture, environmental quality is not the same level and according to spearman correlation there is a strong, meaningful relationship between the quality of rural furniture and the quality of environment. practical implications- today it is vital to consider and improve the quality of rural settlements, since it has been a major concern of local administrators and rural planners. in this respect, analyzing and measuring the level of available rural accommodations can be a helpful tool to understand and to show differences and inequalities in villages in order to provide better life quality in rural areas and be able to obtain more successful goals and objectives in establishing rural stable development and constant population growth. originality/value- no direct research and study considering changes in the quality of rural settlements due to establishing rural accommodations have been done so far. therefore, it is worth performing a thorough, comprehensive research and study regarding both rural accommodations and quality of environment to show the differences and innovations in this field.

بررسی تغییرات کیفی محیط سکونتگاههای روستایی ناشی از احداث مبلمان روستایی (مطالعة موردی: دهستان زوارم شیروان)

چکیده مبسوط1.مقدمهتوجه به افزایش سطح کیفیت سکونت‌گاه‌های روستاییان به عنوان دغدغه اصلی برنامه‌ریزان و مدیران می‌باشد. در چنین بستر و زمینه‌ای رویکرد سنجش کیفیت محیط در مناطق روستایی در پرتو مبلمان روستایی می‌تواند به عنوان رهیافتی مناسب برای شناخت و درک تفاوتها و نامتعادلی‌های کیفیت محیط زندگی روستایی در جهت دستیابی به هدف زندگی مطلوب روستایی باشد تا از این طریق بتوان در راستای در دستیابی به توسعه پایدار، پایدارسازی جمعیت روستایی و ... تلاش کرد. لذا اهمیت پرداختن به این موضوع از این جهت است که محیط روستایی مطلوب با میزان جذابیت خود و اثرگذاری بر ذهن انسان موجبات پویایی و سرزندگی و حضور بیشتر ساکنین در فضای روستایی می‌شود و بدین طریق امنیت خاطر، حس تعلق خاطر، افزایش حس شادکامی و ... تحقق می‌یابد. بنابراین با توجه به ابعاد اصلی پژوهش (مبلمان روستایی) و همچنین شاخص‌های تعریف شده برای بعد (کیفیت محیطی) در فرایند پژوهش، سوال اصلی تحقیق بدین صورت مطرح می‌شود که تغییرات کیفی محیط سکونت‌گاه های روستایی تا چه اندازه ناشی از احداث مبلمان روستایی است؟2.مبانی نظری تحقیقارتقاء کیفیت محیط در سکونت‌گاه‌های روستایی در ابعاد مختلف از اهداف مدیران و برنامه‌ریزان روستایی می‌باشد و در همه شرایط تلاش می‌گردد تا محیط مناسبی برای زندگی روستاییان فراهم شود. کیفیت محیط تحت تاثیر اجزا و عناصر مختلفی است که یکی از آن عناصر کالبدی، مبلمان روستایی می‌باشد که در فضای روستایی قرار دارد. مبلمان روستایی از آن جهت که موجب بالا بردن کیفیت زندگی روستایی و زمینه رشد و شکوفایی خلاقیت در روستاییان می‌شود از اهمیت بسیاری برخوردار است. از این رو در جامعه امروز باید طراحی فضاها و مبلمان روستایی به‌شکلی صورت گیرد که بتواند پاسخگوی نیاز افراد باشد. بنابراین با ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ ‌ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻣﺒﻠﻤﺎن روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ روﺳﺘﺎ و نیاز روستاییان و با افزایش کیفیت مبلمان از جنبه‌های گوناگون از جمله استحکام، جانمایی، خوانایی و مواردی دیگر؛ بهبود دسترسی، زیبایی بخشی، حس شادکامی، تقویت بهداشت محیط و مواردی نظایر آن که ماحصل آن ارتقاء کیفیت محیط در سکونت‌گا‌های روستایست محقق می‌شود. لذا ارتقاء کیفیت محیط روستایی در گرو افزایش امکانات روستایی از جمله افزایش تعداد مبلمان نیست، بلکه تاکید بر استانداردهای رفاهی و تفریحی با در نظر گرفتن شرایط اجتماعات روستایی در زمینه های گوناگون است. بنابراین در مقیاس کلان، توسعه زیرساخت‌های مناسب و مدیرت آنها به منظور پاسخگویی به نیاز اقشار مختلف در راستای ارتقاء کیفیت محیط امری ضروری است.3.روش تحقیقپژوهش حاضر از نظر هدف و نوع جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش در گروه تحقیقات توصیفی و تحلیلی است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق روش کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی با استفاده از پرسش‌نامه می‌باشد. برای عملیاتی‌سازی مطالعه، متغیرهای تحقیق در قالب 14 شاخص کیفیت مبلمان و 10 شاخص کیفیت محیط در قالب طیف لیکرت طراحی گردید. روایی شاخص‌ها نیز از طریق پانل تخصصی و بررسی پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ انجام گرفت که مقدار آن 0.99 بدست آمد که نشان دهنده قابلیت زیاد ابزار پرسش نامه است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام روستاهای دهستان زوارم شیروان است که به صورت تمام شماری و انتخاب نمونه از جامعه آماری به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران در سطح خطای 06/0می‌باشد که 237خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. در نهایت با ارتقای نمونه‌ها در روستاهای کم جمعیت به سطح حداقل لازم، تعداد258 خانوار به عنوان حجم نمونه آماری به دست آمده است.برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش آمار توصیفی و استنباطی و همچنین  تصمیم گیری چندشاخصه (MCDM) استفاده شده است.4.یافته‌های تحقیقیافته‌های تحقیق بر اساس آزمون خی‌دو نشان داد که میزان رضایت افراد از مجموع مبلمان روستایی در حد متوسط می‌باشد. در بین شاخص‌های ده‌گانه کیفیت محیط می‌توان گفت که متوسط نظر پاسخ‌دهندگان نسبت به اثرگذاری مبلمان روستایی در کیفیت محیط با توجه به میانگین فرضی (2.5) در سطح زیاد بوده به گونه‌ای که کمترین اثرگذاری مبلمان روستایی مربوط به شاخص بهبود دسترسی‌ها بوده است. در ارتباط با سایر متغیرها می‌توان اظهار داشت که در بین ابعاد کیفیت مبلمان، ابعاد خوانایی پایین‌تر از میانگین فرضی قرار دارد، لذا وضعیت خوانایی مبلمان در سطح ضعیف بوده است که می‌تواند  عاملی تاثیر‌گذار در پایین آوردن کیفیت محیط باشد. نتایج حاصل از همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی ساده نیز نشان داد با توجه به اینکه مقدار sig برابر با 0.000 است که کوچکتر از 0.05 و معنادار است ارتباط و اثر معنی‌دار و خیلی قوی بین مبلمان روستایی و کیفیت محیط روستایی وجود دارد. لذا مبلمان روستایی تاثیر معناداری در افزایش کیفیت محیط روستا دارد. نتایج حاصل از مدل تحلیل رابطه خاکستری نیز نشان داد روستاهای فجرآباد، زوارم و حسین آباد در رتبه‌های اول تا دوم و روستای قزل حصار در رتبه نهم قرارگرفته‌اند. به این معنی که سه روستای اول از کیفیت مبلمان بالاتر و روستای آخر از کیفیت مبلمان پایین‌تری نسبت به سایر روستاها برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از مدل ویکور نشان داد که روستای حسین آباد با کسب رتبه 1 و روستای قزل حصار با کسب رتبه 10 در مقایسه با دیگر روستاها از نظر شاخص‌های ده‌گانه کیفیت محیط به ترتیب دارای وضعیت مطلوب و نامطلوب بوده‌اند. بنابراین مشخص می‌شود که روستاهای مورد مطالعه دارای تفاوت قابل ملاحظه‌ای به لحاظ برخورداری از شاخص‌های ده‌گانه کیفیت محیط هستند. نتایج حاصل از همبستگی اسپیرمن هم نشان داد کیفیت مبلمان روستایی عاملی اثرگذار در تغییرات کیفی سکونتگاه‌های روستایی است.5. بحث و نتیجه گیریبر اساس آزمون رگرسیون خطی ساده و همبستگی اسپیرمن مشخص شد مبلمان روستایی تاثیر معناداری در ارتقاء کیفیت محیط روستا دارد. به گونه‌ای که کیفیت مبلمان روستایی نیز عاملی اثرگذار در تغییرات کیفی سکونتگاه های روستایی است.لذا انجام مطالعات اجتماعی در خصوص نیازها، سلایق و الگوهای رفتاری اقشار مختلف روستایی جهت منظور کردن در استقرار انواع مبلمان در روستا، حفظ، بهسازی و ساماندهی مبلمان موجود و رسیدگی به مبلمان‌های تخریب شده از سوی دهیاران در روستاها، فراهم نمودن زمینه جذب گردشگر با توجه به پتانسیل و قابلیت‌های موجود (مانند فراهم نمودن مکان اقامتی برای ماندن گردشگران در روستا) و توجه به عواملی که در اشتیاق و مراجعه بیشتر روستاییان به مبلمان در فضاهای مختلف دخیل هستند و در ارتقای کیفیت محیط اثر‌گذار می‌باشد پیشنهاد می‌شود.