بررسی عوامل موثر بر تمایل زعفران کاران به توسعة کشت زعفران (مطالعة موردی: منطقة تربت حیدریه)

هدف: زعفران محصولی با ارزش تولید و بهره وری آب بالا است که توسعۀ آن فرصتی برای کاهش فقر در مناطق روستایی به شمار می آید. تحلیل عوامل موثر بر توسعۀ کشت زعفران می تواند در ارزیابی مجموعه سیاست های اعمال شده در این باره مفید واقع شود. هدف از این مطالعه شناخت و اندازه گیری کمی عوامل تاثیرگذار بر توسعۀ کشت محصول زعفران در منطقۀ تربت حیدریه است. روش: تحقیق حاضر از لحاظ هدف، جزء تحقیقات کاربردی است. جامعۀ آماری تحقیق را زعفران کاران شهرستان های تربت حیدریه و زاوه استان خراسان رضوی در سال 1393 تشکیل داده اند. در دستیابی به هدف تحقیق از مدل رگرسیونی لوجیت و داده های مقطع زمانی بهره گرفته شده است. حجم نمونه با استفاده از حجم نمونه براساس نرم افزار pass 170 نفر از زعفران کارانی تعیین شد که امکان توسعۀ کشت زعفران برای آن ها با توجه به موجودی اراضی قابل اختصاص وجود داشته است. یافته ها: نتایج به دستآمده نشان می دهد داشتن سابق کشت، بالابودن تعداد قطعات زمین، درآمد بالای حاصل از کشت زعفران و وجود تنوع محصول در الگوی کشت، از عواملی هستند که تاثیر مثبتی بر تمایل زعفران کاران به توسعۀ کشت این محصول دارند، درحالیکه بالا بودن سن زعفران کار و دارابودن شغل غیرکشاورزی اثر منفی بر این امر خواهد داشت. محدودیتها: دسترسی به کشاورزان و کسب اطلاعات در راستای اهداف تحقیق، عمده ترین چالش تحقیق حاضر است. راهکارهای عملی: با توجه به این نتایج، افزایش کلاس های ترویجی و آموزشی برای بالابردن سطح دانش کشاورزان جوان، تشکیل تعاونی های تولید و پیگیری اجرای سریعتر طرح های و یکپارچه سازی اراضی و نیز توسعۀ ابزارهای حمایتی به منظور کاهش ریسک تولید و اشتغال متمرکز کشاورزان در زراعت زعفران توصیه می شود. اصالت و ارزش: یافته های این تحقیق می تواند در جهت برطرف ساختن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت متناسب با برنامه ریزی توسعۀ زعفران در عمده ترین منطقۀ کشت این محصول مفید بوده و الگویی جهت استفاده در دیگر مناطق کشور باشد.