land suitability evaluation for tourism development in desert areas (case study: eastern regions of isfahan province)

Purpose- today, tourism has become the largest industry in the world with both direct and indirect socio-economic effects. given the diverse climatic conditions and limited water resources for agriculture in iran, among various forms of tourism, tourism in desert areas with a multifaceted approach can narrow the gap caused by environmental constraints and play an important role in the development of different areas such as eastern regions of isfahan province, which have many tourist attractions. in this research, we try to identify and evaluate land suitability for tourism development in counties located in desert areas of isfahan province. design/methodology/approach- in this research, the multi-criteria evaluation (mce) method was used in the gis environment. considering the variety of criteria used, before preparing the final map of land suitability, selected criteria were categorized in different groups with regard to topography, climate, land covers and animal species diversity, environment, hazards, socio-economic aspects (infrastructure and tourist attractions). then, land suitability classes in each of the mentioned groups were identified. in the following step, the maps produced in each of these groups were given to the relevant experts to generate the final map of the land suitability according to the current situation, weigh the selected criteria based on the ahp paired comparison, and implement the results of this comparison in the gis environment through applying weighted linear combination (wlc) method. findings- the results of multi-criteria evaluation showed that the study area has highly suitable lands in almost all assessment groups, and there were no specific human and natural constraints in this area. the result of the final land suitability map also showed that 21044 square kilometers of the total area (nearly 30 percent) were ranked in the “very suitable” and “suitable” classes, indicating high capacity and capabilities or minimum natural and human constraints for tourism development in the region. practical implications- making use of the capabilities of desert areas in eastern regions of isfahan province and providing the necessary conditions for tourism development with regard to the particular natural and human conditions of this region can offer the best available, affordable, and effective alternatives in the short term to tackle the current problems based on the principles of sustainable development in these areas. the problems include socioeconomic inequalities between developed and underdeveloped regions of isfahan province, limited water resources for development of agricultural activities, and low ecological capacity of the region for some activities especially in vulnerable communities.

ارزیابی توانمندی های زمین برای توسعه گردشگری کویری با کاربرد روش ارزیابی چندمعیاره، GIS و مدل های برنامه‌ریزی (مطالعه موردی: مناطق شرقی استان اصفهان)

هدف: امروزه گردشگری با آثار مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اجتماعی به بزرگترین صنعت جهان تبدیل‌شده است. باتوجه به شرایط متنوع اقلیمی و محدودیت منابع آبی برای کشاورزی در ایران، در میان اشکال مختلف گردشگری، گردشگری کویر با رویکردی چندجانبه می تواند خلأهای ناشی از محدویت های محیطی در مناطق مختلف را رفع نموده و نقش بسیار مهمی در توسعه مناطق مختلف نظیر مناطق شرقی استان اصفهان با برخورداری از پتانسیل عظیم گردشگری کویری ایفا نماید. در این راستا، در پژوهش حاضر تلاش می شود توانمندی‌های زمین به‌منظور توسعه گردشگری کویر در شهرستان‌های مناطق شرقی استان اصفهان شناسایی و ارزیابی شود. روش: برای انجام این پژوهش از روش ارزیابی چندمعیاره (MCE) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. با توجه به تنوع پارامترهای مورداستفاده، قبل از تهیه نقشه نهایی توانمندی زمین، پارامترهای منتخب در گروه‌های مختلف   دسته‌بندی شد تا وضعیت توانمندی محدوده در هریک از این گروه‌بندی‌ها شناسایی شود. در مرحله بعدی، نقشه‌های تهیه‌شده در هرکدام از این گروه‌ها در اختیار کارشناسان مربوطه قرار گرفت تا جهت تهیه نقشه نهاییِ توانمندی زمین، با توجه به وضعیت موجود، بر اساس روش مقایسه زوجی (AHP) پارامترهای انتخابی وزن دهی شوند و با به‌کارگیری روش ترکیب خطی وزنی (WLC) نتیجه این مقایسه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی اجرا گردد. یافته ها: نتیجه ارزیابی چندمعیاره نشان داد که محدوده مطالعه تقریباً در تمامی گروه‌های ارزیابی از توانمندی‌هایی بسیار بالایی برخوردار است و محدودیت‌های انسانی و طبیعی خاصی در این زمینه مشاهده نمی‌شود. نتیجه نقشه نهایی توانمندی زمین نیز نشان داد که 21044 کیلومترمربع از کل مساحت محدوده (نزدیک به 30 درصد) در کلاس تناسب «بسیار مناسب» و «مناسب» واقع شده است که حاکی از پتانسیل‌ و ظرفیت‌ بسیار بالا و یا وجود حداقل محدودیت طبیعی و انسانی این منطقه برای توسعه گردشگری کویر است. راهکارهای عملی: به‌کارگیری پتانسیل‌های عظیم منطقه شرقی استان اصفهان و برخورداری از شرایط لازم برای توسعه گردشگری کویری با توجه به شرایط خاص طبیعی و انسانی این منطقه که نابرابری‌های اجتماعی – اقتصادی با مناطق توسعه یافته استان اصفهان، منابع محدود آبی برای توسعه فعالیت‌هایی همچون کشاورزی، پایین و حساس بودن ظرفیت منطقه به لحاظ اکولوژیکی برای برخی از فعالیت‌ها، از مصادیق آن به شمار می‌روند می‌تواند از بهترین گزینه‌های موجود، باصرفه، ارزان‌قیمت و اثرگذار در مدت زمان کوتاه برای نجات و رهایی از مشکلات موجود به ویژه برای جوامع آسیب‌پذیر روستایی براساس اصول توسعه پایدار در این مناطق باشد.