|
|
|
|
investigating the tendency of the rural society to tourism development and identifying the factors affecting it (case study: tourism villages of karaj)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
kiani salmi sedigheh ,heydari soureshjani rasoul ,basereh hoda
|
|
منبع
|
journal of research and rural planning - 1397 - دوره : 7 - شماره : 3 - صفحه:83 -102
|
|
چکیده
|
چکیده مبسوط
1. مقدمه
باور اساسی این است که جوامع محلی هسته‌ی مرکزی مقاصد توریستی بوده و جوامع سالم و موفق، معیاری برای سنجش موفقیت صنعت گردشگری به شمار می‌روند. حسن نیت و همکاری جامعه محلی برای موفقیت و پایداری هر پروژه توسعه گردشگری ضروری است و برخورداری از درکی درست از تصویر ذهنی ساکنان و تمایل آن‌ها به توسعه گردشگری از اهمیت زیادی برای دولت، سیاست‌گذاران برخوردار است. شناخت و درک تنوع عقاید، طرز فکر و تصویر ذهنی جامعه محلی در رابطه با توسعه‌ی گردشگری گامی پایه‌ای در برنامه‌ریزی توسعه‌ی گردشگری پایدار محسوب می‌شود. به طوری که بی‌علاقگی و کج‌خلقی‌های جامعه محلی و میزبان نهایتاً به گردشگران منتقل خواهد شد که این امر خود نیز منجر به عدم تمایل گردشگران برای بازدیدهای بعدی و تبلیغات منفی می‌گردد. ازاین‌رو درک و فهم واکنش جامعه محلی از اثرات گردشگری برای دستیابی به حمایت‌های ایده‌آل جوامع روستایی برای توسعه گردشگری امری ضروری محسوب می‌شود. در این راستا در روستاهای مقصد گردشگری، بار توسعه و مدیریت فعالیت گردشگری باید به‌صورت موثر بر دوش ساکنین محلی، قرار داده شود. در قالب چنین رویکردی، نگرش و گرایش ساکنین محلی نقطه ثقل فعالیت برنامه‌ریزی در گردشگری به‌حساب می‌آید. پژوهش حاضر قصد دارد تصویر ذهنی ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج را نسبت به اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه فعالیت‌های گردشگری بررسی کند. 14 روستای هدف گردشگری شهرستان کرج دارای جاذبه‌ها و پتانسیل‌های فراوان طبیعی و تاریخی و ورزشی و فرهنگی است ولی تاکنون پژوهشی درباره تصویر ذهنی ساکنان محلی روستاهای مذکور نسبت به توسعه و گسترش فعالیت‌های گردشگری صورت نگرفته است.
2. مبانی نظری
به طور کلی مطالعات بسیاری در مورد بررسی گرایش و میزان حمایت جامعه میزبان نسبت به توسعه گردشگری انجام شده است و چندین روش به عنوان چارچوب تئوریک برای درک واکنش مردم نسبت به گردشگری وجود دارد. نظریه مبادله اجتماعی یک چارچوب زیربنایی برای همه روش‌ها و رویکردها محسوب می‌شود که مبتنی بر ارزیابی جامعه میزبان از هزینه و منافع مورد انتظار از گردشگری می‌باشد. در واقع این که ساکنان محلی مجموعه هزینه‌ها و منافع حاصل از گردشگری را چگونه ارزیابی می‌کنند، بر نحوه نگرش آن‌ها تاثیر خواهد گذارد. در نظریه چرخه حیات، ارزیابی توسعه گردشگری مقصد در طول زمان مورد توجه است. بدین ترتیب نحوه نگرش میزبان تحت تاثیرات روند تغییرات و توسعه گردشگری قرار می‌گیرد. براساس این نظریه، نگرش مردم نسبت به گردشگری ممکن است تحت تاثیر روند تحول و توسعه گردشگری در مقصد قرار می‌گیرد. زمانی که گردشگری در مقصد رو به رشد است، ظرفیت برد اجتماعی به حد نهایی خود می‌رسد، در نتیجه، آن برای ساکنان غیرقابل تحمل می‌شود. لنکفورد و هاورد نظریه تفکیکی را مطرح می‌کنند. در این رویکرد، هزینه و منافع بخش‌ها یا گروه‌های مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بدین ترتیب کسانی که در راستای نیازهای گردشگران فعالیت می‌کنند، نگرش مثبت‌تری به گردشگری دارند تا آن‌هایی که ارتباطی با گردشگران ندارند. به طوری که، کسانی که در زمینه خدماتی و تجاری گردشگری فعالیت می‌کنند نگرش مثبت‌تری به گردشگری دارند.
3. روش تحقیق
این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی است. بر این اساس بنابر روند رایج در اینگونه تحقیقات علاوه بر استفاده از روش کتابخانه‌ای از روش‌های میدانی مانند پرسشنامه و مشاهده نیز استفاده گردیده است. با بررسی و ارزیابی تحقیقات دیگران و مبانی نظری مرتبط با موضوع از یک طرف و شناخت اولیه از ناحیه مورد مطالعه از طرف دیگر، متغیرهای پژوهش بر اساس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت طراحی گردید. شاخص‌های مورد استفاده پژوهش در سه بعد اجتماعی با 12 نماگر، اقتصادی با 10نماگر و شاخص‌های توسعه با 13 نماگر ارائه گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل جمعیت روستاهای هدف گردشگری شهرستان البرز است که بر طبق نتایج سرشماری سال 1390، 7613 نفر بوده است. حجم نمونه از طریق روش کوکران به تعداد 365 نفر انتخاب گردید. به منظور تعیین روایی مفهومی ابزار تحقیق، پرسشنامه اولیه در بین اساتید در حوزه گردشگری توزیع و بر حسب پیشنهادات آنان تصحیحات لازم صورت گرفت. برای سنجش میزان پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. بر اساس این ضریب، میزان پایایی 0.907 حاصل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌افزار spss و برای مدلسازی اثرات، از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد و با استفاده از نرم‌افزار amos، برازش مدل و تحلیل‌های لازم صورت پذیرفت.
4. یافته‌های تحقیق
نتایج پژوهش نشان داد که تصویر ذهنی ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج نسبت به اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه گردشگری مثبت است و در ادامه تایید گردید رضایت ساکنان محلی از ابعاد اقتصادی گردشگری با بار عاملی 0.77 در مقایسه با تصویر ذهنی اجتماعی آن‌ها با بار عاملی 0.07 اثر بیشتری بر تمایل جامعه محلی به توسعه گردشگری دارد.
5. بحث و نتیجه‌گیری
یکی از عوامل موثر در توسعه گردشگری، توجه به جامعه میزبان در محیط‌های گردشگری و میزان رضایت‌مندی و خشنودی آن‌ها از این فعالیت‌هاست. برای توسعه گردشگری تصویر ذهنی مثبت از گردشگری برای ساکنان محلی نسبت به توسعه گردشگری مهم است. در راستای دستیابی به توسعه‌ی گردشگری پایدار، ساکنین محلی باید به‌صورت فعال در فرآیند توسعه‌ی گردشگری درگیر شوند. با توجه به یافته‌های پژوهش معلوم گردید ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج تصویر ذهنی مثبتی نسبت به اثرات اقتصادی گردشگری داشته‌اند. یافته‌های این فرضیه با نتیجه تحقیق امینی و همکاران (1394) در ارزیابی نگرش ساکنان محلی روستای دماب نجف‌آباد اصفهان نسبت به توسعه گردشگری همسو است. در فرضیه دوم تصویر ذهنی ساکنان محلی نسبت به اثرات اجتماعی گردشگری مثبت ارزیابی شده است. نتیجه این فرضیه با یافته‌های تحقیق تقدیسی و همکاران (1391) در مقاله‌ای با عنوان نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی– فرهنگی شهرستان دالاهو یکسان است. آن‌ها در تحلیل یافته‌های خود دریافتند تصویر ذهنی مثبت ساکنان محلی روستاهای مذکور نسبت به اثرات یاد شده گردشگری حمایت آن‌ها را برای توسعه‌ی صنعت گردشگری تحت تاثیر قرار می‌دهد.
|
|
کلیدواژه
|
mental image ,native inhabitants ,tourism villages ,karaj county
|
|
آدرس
|
university of kashan, ایران, university of kashan, ایران, university of kashan, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
hoda.basereh@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Investigating the Tendency of the Rural Society to Tourism Development and Identifying the Factors Affecting It (Case Study: Tourism Villages of Karaj)
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|