اثرات داروی ضد دیابت متفورمین بر سایر بیماری ‌ها: یک مطالعه ‏مروری

متفورمین یک داروی بی گوانید است که با کاهش تولید گلوکز در کبد، کاهش جذب روده ای و افزایش حساسیت به انسولین، سطح گلوکز خون را کاهش می دهد. متفورمین از اواخر دهه 1950 برای درمان دیابت نوع دو مورد استفاده قرار گرفت و همچنان اولین داروی انتخابی برای این بیماری است. در سال های اخیر گزارش شده که متفورمین دارای اثرات مطلوبی در بیماری‌های دیگر نیز هست. لذا هدف از پژوهش حاضر مروری بر اثرات درمانی داروی متفورمین در بیماری‌های دیگر و انواع سرطان براساس آخرین پژوهش‌ها می باشد. مطالعه مروری حاضر با استفاده از کلمات کلیدی از پایگاه های داده داخلی sid و irandoc و پایگاه های خارجی web of science، scopus، pubmed و springer، جمع‌آوری شدند. در مجموع 100 پژوهش در فاصله سال‌های 2010 تا 2024 با تاکید بر جدیدترین منابع انتخاب و بررسی شدند. متفورمین در بیماران چاقی که مشکلاتی نظیر نارسایی کلیه یا کبد نداشته باشند به‌عنوان داروی خط اول درمان مطرح است. همچنین بر بیماری‌های تخمدانی (سندرم تخمدان پلی کیستیک و بی نظمی قاعدگی)، بیماری‌های شناختی، التهابی، قلبی، کلیوی، کبدی و سرطان ها تاثیرات مطلوبی نشان داده است. متفورمین با تنظیم مسیرهای پیام رسانی متعدد مانندjak/stat3  وmtor/stat3  با محوریت stat3، از پیشرفت بیماری‌های مختلف مانند تومورها، بیماری‌های خودایمنی و مرتبط با هورمون جلوگیری می‌کند. متفورمین دارای اثرات حفاظتی عصبی مهمی مانند جلوگیری از کاهش حافظه، سکته مغزی، اضطراب، التهاب و تشنج می‌باشد. همچنین دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و در جلوگیری از پیری نیز مفید واقع شده است. با توجه به عوارض جانبی کم و البته تحقیقات بالینی بیش‌تر، احتمالاً می توان از متفورمین در پیشگیری یا درمان برخی بیماری‌ها علاوه بر دیابت استفاده ‌کرد.

the effects of the antidiabetic drug metformin on other ‎diseases: a ‎review study

metformin is a biguanide drug that reduces blood glucose levels by reducing glucose production in the liver, reducing intestinal absorption and increasing insulin sensitivity. metformin has been used to treat type 2 diabetes since the late 1950s and remains the first drug of choice for this disease. in recent years, it has been reported that metformin has favorable effects in other diseases as well. therefore, the purpose of this research is to review the therapeutic effects of metformin in other diseases and types of cancer based on the latest research. the present review was collected using keywords from internal databases sid and irandoc and external databases web of science, scopus, pubmed and springer. a total of 100 researches between 2010 and 2024 were selected and reviewed with an emphasis on the latest sources. metformin is considered as the first line of treatment in obese patients who do not have problems such as kidney or liver failure. it has also shown favorable effects on ovarian diseases (such as pycystic ovary syndrome and menstrual irregularity), cognitive, inflammatory, heart, kidney, liver and cancer diseases. metformin prevents the progression of various diseases such as tumors, autoimmune and hormone-related diseases by regulating multiple signaling pathways such as jak/stat3 and mtor/stat3 centered on stat3. metformin has important neuroprotective effects such as preventing memory loss, stroke, anxiety, inflammation and seizures. it also has antioxidant effects and is useful in preventing aging. due to the few side effects and of course more clinical research, metformin can probably be used in the prevention or treatment of some diseases in addition to diabetes.