مطالعه سیتوژنتیکی دو گونه ‏pelophylax ridibundus‏ و ‏bufotes viridis‏ از دوزیستان ‏بی ‌دم ‏در‎ ‎مناطقی از استان خوزستان

دو گونه وزغ سبز (bufotes viridis) از خانواده وزغ ‌‌های حقیقی (bufonidae) و قورباغه مردابی (pelophylax ridibundus) از خانواده قورباغه‌های حقیقی (ranidae) بیش‌ترین پراکنش را در استان خوزستان دارند. این دو گونه مشکلات آرایه‌شناختی فراوانی دارند و مطالعات کروموزومی که تا‌کنون در کشور بر‌روی آن‌ها انجام‌ گرفته‌ است، اندک می‌باشد. در مطالعات میدانی تعداد 28 دوزیست بی‌دم شامل 17 عدد وزغ سبز و 11 عدد قورباغه مردابی از شمال‌غرب و جنوب استان خوزستان (شوش، خرمشهر و هندیجان) جمع‌آوری شدند. نمونه‌برداری در بازه زمانی تابستان 1398 تا تابستان 1399 انجام شد. مطالعات کروموزومی نشان داد که همگی وزغ‌‌های سبز جمع‌آوری شده از سه منطقه موردمطالعه 22=n2 کروموزوم دارندکه  در دو گروه دسته‌بندی شدند. اولین گروه شامل شش جفت کروموزوم بزرگ و دومین گروه شامل پنج جفت کروموزوم کوچک بودند. در وزغ‌های هر سه منطقه موردمطالعه جفت چهارم و هفتم کروموزوم‌ها ساب‌متاسانتریک و بقیه آن‌ها متاسانتریک بودند. نتایج نشان داد که همه قورباغه‌های مردابی صیدشده 26=n2 کروموزوم دارند که در دو گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل پنج جفت کروموزوم بزرگ و گروه دوم شامل هشت جفت کروموزوم کوچک بودند. فرمول کاریوتایپی قورباغه‌های سه منطقه نمونه‌برداری با یکدیگر یکسان نیستند. فرمول کاریوتایپی قورباغه‌های خرمشهر، شوش و هندیجان به‌ترتیب 8m+1sm +4st، 7m+3sm+3st و6m+6sm+1st  می‌باشند. در هیچ‌کدام از دوزیستان بی‌دم صیدشده کروموزوم‌های هترومورف جنسی مشاهده نشد. مطالعه حاضر در مورد قورباغه‌های مردابی و مقایسه آن با پژوهش‌های دیگر در ایران تنوع قابل‌توجهی را از نظر کاریوتایپی در کشور نشان می‌دهدکه احتمال وجود کمپلکس گونه‌ای را قوت می‌بخشد.

cytogenetic study of two species pelophylax ridibundus and ‎bufotes ‎viridis‏ ‏of anura in areas of khuzestan province

two species, green toad (bufotes viridis) from true toads (bufonidae) family and marsh frog (pelophylax ridibundus) from true frogs (ranidae) family have the most distribution in khuzestan province. these species have many taxonomic problems and the chromosomal studies have been done in the country are few. in the field studies, 28 samples of anura including 17 green toads and11marsh frogs were collected from northwest and south of khuzestan province (shush, khorramshahr and hendijan). sampling was done between the summer of 2018 and the summer of 2019. chromosome studies showed all green toads have 22n=22 chromosomes that were classified into two groups.  the first group included 6pairs of large chromosomes and the second group composed of 5pairs of small chromosomes. in the toads of all three studied regions, the fourth and seventh pairs of chromosomes were submetacentric and the rest chromosomes were metacentric. results showed all collected marsh frogs have 2n=26 chromosomes, which were divided into two groups. the first group included 5pairs of large chromosomes and the second group had 8 pairs of small chromosomes. the karyotype formula of the frogs of the three sampling areas are not the same. the karyotype formula of khorramshahr, shush and hendijan frogs are 8m+1sm+4st, 7m+3sm+3st and 6m+6sm+1st, respectively. sex heteromorphic chromosomes were not observed in any of the collected samples. current study on marsh frogs and its comparison with other investigations shows a significant diversity in terms of karyotype in the country, which strengthens the possibility of the existence of a species complex.