مدل‌سازی آشیان بوم-فرهنگی انسان ‏نئاندرتال ‏homo neanderthalensis‏ در ‏فلات مرکزی ایران

مدل های آشیان بوم‌شناختی کاربردهای فراوانی در بوم‌شناسی دیرینه، باستان شناسی و انسان شناسی دیرینه پیدا کرده اند. این مدل ها بر مبنای تئوری آشیان بوم‌شناختی هستند و برای ساخت آشیان بوم‌شناختی گونه ها مورد استفاده قرار می گیرند. مدل های آشیان بوم‌شناختی با استفاده از اطلاعات حضور گونه ها و متغیرهای محیطی احتمال حضور آنها را در یک محدوده جغرافیایی معین تعیین می کنند. در مطالعه حاضر با استفاده از مدل مکسنت، نقاط حضور انسان نئاندرتال در فلات ایران (بر اساس مصنوعات سنگی فرهنگ موستری) و متغیرهای اقلیم گذشته و توپوگرافی، توزیع دیرینه این انسان باستانی در فلات مرکزی ایران بازسازی شد. نتایج حاصل نشان داد لکه های فراوانی دارای مطلوبیت بالا برای حضور گونه بوده که پیوسته ترین مناطق مطلوب در غرب استان سمنان، شرق اصفهان و استان یزد قرار دارند. متغیر تنوع توپوگرافی با 48.3 درصد اهمیت، مهمترین عامل موثر بر توزیع انسان نئاندرتال تشخیص داده شد. اهمیت بالای متغیر تنوع توپوگرافی به این دلیل است که در مناطق با تنوع توپوگرافی بالاتر منابع غذایی بیشتری در دسترس است. بر اساس مدل مکسنت مناطقی در منطقه مورد مطالعه وجود دارند که دارای مطلوبیت بالا برای حضور انسان نئاندرتال بوده اما تا کنون آثاری از حضور نئاندرتال ها در آن ها یافت نشده است. بنابراین مدل حاضر که مدل آشیان بومفرهنگی انسان نئاندرتال در ایران مرکزی نامیده می‌شود، می تواند راهنمایی برای انتخاب مناطق با اولویت بالا برای پایش های صحرایی به منظور یافتن آثار نئاندرتال ها در فلات مرکزی ایران باشد.

Eco-cultural niche modeling of the ‎Homo neanderthalensis on the ‎central Iranian plateau

Ecological niche models have found many applications in paleoecology, archeology and paleoanthropology. These models are based on niche theory and are used to model the distribution of species through time and space. Species distribution models use species distribution data and environmental predictors to model species distribution. In this study I used MaxEnt model, distribution records of the Homo neanderthalensis (Mousterian artefacts) and topographic and climatic data to reconstruct ecocultural niche of the species on the Central Iranian Plateau. The performance of the model was assessed using the area (AUC) under the receiver operating curve (ROC). The predictive ability of the model was high (AUC = 0.827 for training and 0.813 for test data). The species past distribution model showed that there were numerous suitable patches for distribution of the species in the study area. The most continues patches were found in Yazd province, west of Semnan province and east of Isfahan province. With 48.3 percent contribution to the model, topographic heterogeneity was the most important predictor of this archaic human distribution. This is because topographic heterogeneity influences resource availability, meaning that areas with higher topographic heterogeneity provide more resources. The ecocultural niche model predicts many suitable patches which can be target of future field excavations in the study area.