تنوع گونه‌ای و تغییرات فصلی جمعیت زنبورهای پارازیتوئید تخم سن گندم در سه منطقه گرمسار، اسلام‌شهر و ساوجبلاغ

تغییرات فصلی جمعیت زنبورهای پارازیتوئید تخم سن گندم (eurygaster integriceps puton) در سه منطقه گرمسار (استان سمنان)، اسلام‌شهر (استان تهران) و ساوجبلاغ (استان البرز) مطالعه گردید. نه گونه‌ پارازیتوئید شاملtrissolcus basalis (wollaston, 1858)، t. djadetshkoi rjachovsky, 1959، t. festivae (viktorov, 1964)،t. grandis thomson, 1861، t. rufiventris mayr, 1908، t. semistriatus nees, 1834، t. simoni mayr, 1879، t. vassilievi mayr, 1903از خانواده scelionidae و ooencyrtus telenomicida (vassiliev, 1904) از خانواده encyrtidae از مناطق مذکور جمع‌آوری شدند. بر اساس نمونه‌برداری‌ها، در منطقه گرمسار سه گونه t. semistriatus،t. grandisوt.rufiventrisجمع‌‌آوری شدند که حداکثر درصد پارازیتیسم دو گونه غالب t. semistriatus وt. grandis به ترتیب 28.32 و 39.78 در تاریخ 1393/2/15 بود. در منطقه اسلام‌شهر، پنج گونه شامل t. grandis، t. vassilievi، t. basalis، t. simoni و o. telenomicida به‌عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع‌آوری گردیدند که از این میان، گونه t. grandis پارازیتوئید غالب تخم سن گندم در این منطقه بود. همچنین بالاترین درصد پارازیتیسم برای گونه مزبور به میزان 49.72 درصد در تاریخ 1393/1/19 تعیین گردید. در منطقه ساوجبلاغ چهار گونه t. vassilievi، t. rufiventris، t. djadetshkoi و t. festivae به عنوان پارازیتوئیدهای تخم سن گندم جمع‌آوری شدند که از این میان دو گونه t. vassilieviو t. festivae به ترتیب با حداکثر پارازیتیسم 24.56 و 18.37 درصد به‌عنوان پارازیتوئیدهای غالب تخم سن گندم بودند. در رابطه با نسبت جنسی پارازیتوئیدهای فوق، میانگین درصد ماده‌های تولید شده در تمام مناطق نمونه‌برداری بیشتر از نرها بود.

Species diversity and population fluctuation of egg parasitoids of sunn pest in Garmsar, Islamshahr and Savojbelagh

Abstract Population fluctuation of sunn pests’ parasitoids was studied in 3 different regions Garmsar (Semnan province), IslamShahr (Tehran province) and Savojbelagh (Alborz province). Totally nine parasitoid species including, Trissolcus basalis (Wollaston, 1858), T. djadetshkoi Rjachovsky, 1959, T. grandis Thomson, 1861, T. rufiventris Mayr, 1908, T. semistriatus Nees, 1834, T. simoni Mayr, 1879, T. vassilievi Mayr, 1903, T. festivae (Viktorov, 1964) (Scelionidae) and Ooencyrtus telenomicida (Vassiliev, 1904) (Encyrtidae) were collected and identified. Upon the samplings in Garmsar 3 species T. semistriatus, T. grandis and T. rufiventris were collected which the percent parasitism of the two dominant species T. semistriatus and T. grandis were obtained 28.32% and 39.78%, respectively in 5th May. In IslamShahr 5 species T. grandis, T. vassilievi, T. basalis, T. simoni and O. telenomicida were collected which of these, T. grandis was determined as the dominant species with 49.72% parasitism in 8th April. In Savojbelagh 4 species T. vassilievi, T. rufiventris, T. djadetshkoi and T. festivae were collected which 2 of them T. vassilievi and T. chloropus with 24.56% and 18.37% parasitism respectively, were the dominant species. About the sex ratio of the mentioned parasitoids, the mean percent producing of females was higher than males in all the sampled regions.