بررسی تطبیقی معافیت پلیس از مسئولیت مدنی در فرآیند کشف جرم

ماموران پلیس در فرآیند کشف جرم برای انجام ماموریت‌های تعقیب، دستگیری، بازداشت و تفتیش، با مخاطرات خاص مشاغل پلیسی مواجه هستند که بعضاً ممکن است به واسطۀ انجام خسارت غیرعمدی مسئول شناخته شوند. لذا تحمیل ایراد خسارت از این حیث ممکن است پیامدهای نامطلوبی در انجام وظایف ماموران ایجاد کند. این پژوهش با هدف شناخت عوامل معافیت ماموران پلیس از مسئولیت مدنی در مرحلۀ کشف جرم در حقوق ایران و حقوق تطبیقی انجام گرفت. روش مقاله، توصیفی - اسنادی و با توصیف و تحلیل قوانین و رویه‌های قضایی پیرامون معافیت پلیس از مسئولیت مدنی، به بررسی مصادیق معافیت های ماموران پلیس در کشف جرم پرداخته است. مقاله با بررسی طیف وسیعی از قوانین، آرای صادره از مراجع قضایی و نیز مراجعه به کتب، مقالات علمی، سایت‌های معتبر اینترنتی و سایر آثار پژوهشی موجود، به تحلیل موضوعات مقاله در حقوق ایران و حقوق تطبیقی پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در حقوق ایران ماموران پلیس با حمایت قانونی عواملی همچون اعمال حاکمیت، دفاع مشروع، تقصیر و پذیرش خطر زیان‌دیده، اضطرار، دستور مقام قضایی می توانند به‌طور کامل از مسئولیت مدنی معاف شده یا در جبران خسارت آنان تخفیف داده شود. در حقوق تطبیقی، ماموران پلیس بر اساس دو نوع معافیت شامل معافیت مطلق و مشروط از مسئولیت مدنی به‌طور کامل معاف شده یا در پرداخت خسارت آنان تعدیل‌شده است. برابر این رویه، ماموران صرفاً در اجرای دستورات مقام قضایی و ادای شهادت از معافیت مطلق برخوردارند و در عمدۀ ماموریت‌های پلیسی، مشمول معافیت مشروط می باشند که مهم ترین معیار سنجش برخورداری از معافیت مشروط نیز وجود دلیل معقول بر اساس معقولیت عینی است.