الگوی تشخیص صحنه‌های ساختگی در جرم‌یابی قتل

زمینه و هدف: گاه برخی از قاتلان برای فرار از مجازات جرم ارتکابی، تغییراتی را به‌صورت عمد در صحنۀ جرم قتل انجام داده تا از این طریق مسیر تحقیقات را منحرف و سبب گمراهی ماموران تحقیق شوند. هدف این تحقیق، ارائه الگوی تشخیص صحنه‌های ساختگی و تغییرات مذکور در جرم‌یابی قتل است. روش: مطالعۀ حاضر به‌صورت کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شده‌ است. جامعۀ آماری تحقیق را اساتید حوزۀ جرم‌یابی، کارآگاهان ویژهِ قتل و کارشناسان پزشکی قانونی تشکیل داده‌اند که به روش هدفمند انتخاب شده‌اند. برای گردآوری داده‌ها از تکنیک‌های مصاحبه و بررسی اسناد و متون استفاده شده و داده‌های حاصل از مصاحبه، کدگذاری سه‌گانۀ باز، محوری و گزینشی شده و از میان آن‌ها، 176 مورد کُدِ باز (بدون محاسبۀ هم‌پوشانی) و 30 زیر‌طبقه (شامل مفاهیم و زمینه) استخراج شده است. یافته‌ها: از تحلیلِ داده‌ها، چهار طبقۀ اصلی شامل «فرآیند» که خود دارای طبقۀ فرعی تغییرات و رفتارهای منجر به صحنه‌سازی، علت و انگیزۀ قتل و روابط بین مجرم و قربانی؛ «تسهیل‌گرها» شامل دو طبقۀ فرعی منابع و سیستم پشتیبانی؛ «موانع و عوامل بازدارنده» شامل موانع سازمانی و برون‌سازمانی؛ «دستاوردها» شامل موفقیت و کشف جرم و در‌نهایت «تشخیص صحنه‌سازی» به‌عنوان مقولۀ مرکزی به دست آمد و سپس با استفاده از مدل پارادایمی، نظریۀ خود بنیاد ارائه شد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از یافته‌ها نشان داد که تئوری تشخیص صحنه‌های ساختگی در جرم‌یابی قتل دارای چهار مولفۀ اصلی «شرایط علی»، «فرآیند»، تسهیل‌گرها، «موانع و عوامل بازدارنده» است که «دستاورد» آن یعنی تشخیص صحنه‌های ساختگی و کشف جرم، در گروی مدیریت برتر این مولفه‌ها است.

Pattern of recognizing fake scenes in Murder criminalization

Background and aim: Sometimes, in order to escape the punishment of a crime, some murderers have deliberately made changes in the scene of the murder in order to divert the investigation and mislead the investigators. The purpose of this study is to provide a model for detecting fake scenes and the mentioned changes in the criminalization of murder. Research methodology: The present study has been done qualitatively and with grounded theory method. The statistical population of the study consists of criminology professors, special homicide detectives and forensic experts who have been purposefully selected. Interview techniques and review of documents and texts were used to collect data. The data obtained from the interview were tripoded, centralized and selective, from which 176 open source codes (excluding overlap calculations) and 30 subclasses (including concepts and contexts) were extracted. Findings: From the data analysis, there are four main categories, including the process, which itself has a subclass of changes and behaviors that lead to staging, the cause and motive of the murder, and the relationship between the perpetrator and the victim; Facilitators include two subclasses of resources and support system; Barriers and barriers include organizational and extraorganizational barriers; Achievements including success and crime detection and finally staging detection were obtained as the central category and then the theory of the foundation itself was presented using a paradigm model. Conclusion: The results showed that the theory of detection of fake scenes in homicide homicide has four main components: causal conditions, process, facilitators, obstacles and deterrents. Its achievement component, that is, the detection of fake scenes and crime detection, depends on the superior management of these components.