مطالعۀ تطبیقی شنود غیرمجاز رایانه‌ای در قوانین کیفری ایران، انگلستان و فرانسه

زمینه و هدف: استفاده از فضای مجازی به سرعت در حال افزایش است. در چنین شرایطی، حفظ حریم خصوصی و محرمانگی داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای، قانون‌گذاران را وادار به جرم‌انگاری اعمال ناقض آن‌ها کرده است. یکی از این جرائم، شنود غیرمجاز است. هدف این پژوهش، تشریح و تبیین ارکان تشکیل‌دهندۀ این جرم در حقوق جزای ایران و مقایسۀ آن با قوانین کشورهای انگلستان و فرانسه است. روش: تحقیق حاضر، یک تحقیق کیفی با رویکرد تطبیقی است که از نظر هدف، کاربردی و از حیث ابزار تحقیق، اسنادی و کتابخانه‌ ای است و اطلاعات گردآوری‌شده شامل قوانین و مقررات کیفری سه کشور مورد مطالعه و همچنین کنوانسیون جرائم سایبری اتحادیۀ اروپا بوده است که به روش توصیفی تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که در مورد اوصاف شخص مرتکب، غیرمجاز بودن شنود، غیرعمومی بودن اطلاعات مورد شنود، مقید نبودن این جرم و در حال انتقال بودن ارتباط، همچنین عنصر معنوی جرم در قوانین سه کشور اشتراک نظر وجود دارد. در هر سه کشور، از مجازات حبس و جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی برای سزادهی استفاده می شود، اما در قانون کیفری فرانسه ممکن است مراسلات در حال انتقال نباشند، اما دستیابی به آن‌ها شنود تلقی شود و نصب تجهیزات انجام شنود غیرمجاز نیز در حکم شنود است. نتیجه‌گیری: توجه به تدابیر پیشگیرانه در قوانین انگلستان و تنوع مجازات در قوانین فرانسه از جمله مواردی هستند که برای قانون‌گذار ایران قابل تاسی است.

A Comparative Study of Unauthorized Computer Eavesdropping in the Criminal Laws of Iran, the United Kingdom and France

Background and aim: The use of cyberspace is increasing rapidly. In such circumstances, the protection of the privacy and confidentiality of data and computer systems has forced legislators to criminalize their infringing actions. One of these crimes is unauthorized eavesdropping. The purpose of this study is to explain the constituent elements of this crime in Iranian criminal law and compare it with the laws of England and France. Research methodology: The present study is a qualitative research with a comparative approach that is applied in terms of purpose and documentary and library in terms of research tools. The collected information included the criminal laws and regulations of the three countries studied, as well as the EU Cybercrime Convention, which were analyzed in a descriptiveanalytical manner. Findings: Findings indicate that the characteristics of the perpetrator, the illegality of eavesdropping, the nonpublic nature of the information, being eavesdropped, Not being bound by this crime and being in communication, also, the spiritual element of crime is also common in the laws of the three countries. In all three countries, imprisonment and fines and deprivation of social rights are used for punishment, but in French criminal law, correspondence may not be transferred, but access to it is considered eavesdropping. The installation of unauthorized eavesdropping equipment is also considered as eavesdropping. Conclusion: Consideration of precautionary measures in English law and the variety of punishments in French law are some of the things that can be followed for the Iranian legislature.