نوع شناسی صحنه‌های ساختگی در پرونده‌های قتل و سازوکارهای شناسایی آن

زمینه و هدف: صحنه‌سازی جرم، عملی جنایی و آگاهانه است که توسط مجرم، قبل یا حین یا بعد از ارتکاب جرم و با هدف منحرف کردن مسیر تحقیقات و گمراهی ماموران تحقیق انجام می‌شود تا از این طریق شک و ظن را از خود دور یا آن را به دیگری معطوف کند. هدف این تحقیق، شناسایی این نوع تغییرات و رفتارهای هدفمند در صحنۀ جرم قتل و ارائه راهکار در خصوص کشف آن‌هاست. روش: این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است که با تکنیک تحلیل محتوای کمّی صورت گرفته است. جامعۀ آماری آن، 58 مورد از پرونده‎های قتلِ صحنه‌سازی‌شده در سه سال منتهی به سال 99 در کشور ایران است که به صورت هدفمند انتخاب شده‌نداند. ابزار اندازه‌گیری تحقیق، پرسشنامۀ معکوس است که اطلاعات استخراج شده از آن بر پایۀ آمار، ارقام و فراوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که مجرمان، صحنه‌های قتل را از طریق نمایش حوادثی چون حریق، گاز‌گرفتگی، تصادف یا واژگونی خودرو، حملۀ افراد ناشناس، خودکشی، فوت بر اثر بیماری و غیره صحنه‌سازی کرده‌اند که نمایش حادثهِ حریق و گازگرفتگی با تقریباً 28 درصد، بیش‌ترین و نمایش خودکشی به جای قتل با 17 درصد در رتبۀ بعدی قرار دارد. نتیجه‌گیری: در تمام قتل‌های صحنه‌سازی‌شده، بین مجرم و قربانی یک رابطۀ قبلی وجود داشت و صحنه‌سازان جرم برای نمایش صحنۀ جرم از اقداماتی چون جعل اظهارات (صحنه‌سازی کلامی)، خلق شواهد جدید، پاکسازی شواهد، حذف یا از میان بردن شواهد از صحنه جرم استفاده می‌کردند که با توجه به یافته‌های فوق، ماموران تحقیق لازم است پس از ورود به صحنه‌های جرم قتل، به موارد پیش‌گفته توجه کافی داشته باشند.

Typology of crime scenes staging in murder cases and its identification mechanisms

Background and aim: Crime staging is a criminal and conscious act committed by the offender before, during, or after the commission of a crime and is done with the aim of diverting the direction of the investigation and misleading the investigators in order to remove the suspicion or turn it to another. The purpose of this study is to identify these types of changes and purposeful behaviors in the murder scene and provide a solution to detect them. Research methodology: This research is of descriptiveanalytical type which has been done with quantitative content analysis technique. Its statistical population is 58 cases of staged murder in the three years leading up to 1999 in Iran that have been purposefully selected. The research measurement tool is a reverse questionnaire from which the information extracted is analyzed based on statistics, figures and frequency. Findings: Findings showed that the perpetrators staged the murder scenes by pretense incidents such as fire, gassing, car accident or overturning, attack by unknown persons, suicide, and death due to illness. Pretense of a fire and gas accident is in the first place with almost 28% of the highest number and suicide pretense is next with 17% instead of murder. Conclusion: In all the pretense murders, there was a previous relationship between the perpetrator and the victim, and the crime scene makers used actions such as fabricating statements (verbal staging), creating new evidence, clearing evidence, removing or eliminating evidence from the crime scene to show the crime scene. According to the above findings, investigators need to pay enough attention to the aforementioned cases after entering the murder scene.