نقش پلیس در جمع‌آوری ادلۀ الکترونیکی در فضای مجازی در نظام حقوقی ایران، فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری

زمینه و هدف: امروزه فناوری اطلاعات ابزاری در دست تبهکاران و رایانه‌ها باعث تسهیل وقوع جرائم در دنیای مجازی و حتی دنیای واقعی شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی نقش و اختیارات پلیس در جمع‌آوری ادلۀ الکترونیکی در نظام حقوقی ایران و کشور فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و براساس روش، توصیفی تحلیلی است که بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای با استفاده از منابع موجود، به بررسی، توصیف و تحلیل ابعاد و زوایای گوناگون موضوع پژوهش پرداخته شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت کیفی و مبتنی بر استنتاج محقق از منابع و متون بوده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که فرآیند تحقیق، کشف و جمع‌آوری ادله در فضای مجازی براساس قوانین ایران، فرانسه و کنوانسیون جرائم سایبری بر عهدۀ پلیس گذاشته شده است. تفاوت‌ها و شباهت‌های فراوانی بین مقررات دو کشور و کنوانسیون وجود دارد و در ایران در بحث تفتیش و توقیف و حفاظت از ادله، پلیس نقش محوری دارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که پلیس در جمع‌آوری ادله در فضای مجازی به جهت بی‌هویتی افراد و همچنین سرعت ناپدید شدن صحنۀ جرم، با چالش جدی مواجه است و تحصیل اینگونه ادله، مستلزم تخصص کافی در زمینۀ فناوری اطلاعات و رعایت قواعد و اصول فنی است. در نظام حقوقی هر دو کشور ایران و فرانسه، پلیس اولین کسی است که با ادلۀ الکترونیک برخورد می‌کند و در جمع‌آوری، مستندسازی و حتی ارزیابی ادله، نقش کلیدی دارد.