همپایگی طبیعی و تصادفی در زبان فارسی از دیدگاه رده‌شناسی‌زبان

مقالۀ حاضر به هدف معرفی تمایز ساخت‌های همپایۀ طبیعی و تصادفی به بررسی همپایگی در گروه‌های اسمی با حرف واو آشکار یا محذوف در زبان فارسی پرداخته است. همان‌گونه که مشاهده شد در نوع همپایگی طبیعی چون «زن و شوهر»، «پدر مادر» همپایه های متعلق به یک سطح سلسله مراتبی معنا که دارای روابط معنایی مختلف نسبت به همند، به سبب عادت و عُرف اغلب در کنارهم قرار می گیرند و یک کل مفهومی را می سازند، ولی در همپایگی تصادفی چون «مرد و کیف» هیچ‌گونه پیش فرضی در باهم آیی هم پایه ها در کنارهم و همچنین ترتیب آنها وجود ندارد. همچنین ضمن مشاهدۀ امکان غالب حذف حرف عطف در همپایه های طبیعی مشاهده شد که در این نوع همپایه هیچ شکست آهنگی وجود ندارد، ولی در همپایه های تصادفی با واو محذوف، همپایه ها با شکست آهنگ یا مکث از یکدیگر جدا می شوند. همچنین نشان داده شد که می توان قائل به قرارگیری ساخت‌های همپایۀ تصادفی، طبیعی و ترکیب برروی یک طیف بود.