گروه - واژه‌های ساختی در زبان فارسی: پیوستاری میان واژگان و نحو

پژوهش حاضر به بررسی ساخت‌های[x p x] می‌پردازد مانند رودررو، خانه به خانه. این ساخت‌ها به دلیل عدم تطابق با قواعد زایشی محض (صورت‌گرایی) و داشتن ویژگی‌های خاص موردتوجه بسیاری از زبان‌شناسان بوده ‌است. این مطالعه دو هدف را دنبال می‌کند، از یک‌سو تحلیل‌های پیشین را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد تا نشان دهد چنین الگوهایی در زبان فارسی یک «ساخت» هستند و «گروه واژه» نامیده می‌شوند. از سوی دیگر با ارائه تحلیلی متفاوت بر پایه «دستور ساختی» نشان می‌دهد گروه واژه‌ها در این زبان به خانواده‌ای بزرگ تعلق دارند. این خانواده زبانی، اعضا (زیر ساخت‌ها) متعددی را در بردارد. بررسی معنایی و نحوی آنها نشان می‌دهد که این نوع گروه – واژه‌ها از واژگانی‌ترین تا غیر واژگانی بر روی پیوستاری طبقه‌بندی می‌شوند و به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:1 گروهی که در هر دو ساخت اضافه و فعل سبک ظاهر می گردند. 2 گروهی که فقط در ساخت اضافه می‌آیند و از زایایی بیشتری برخوردارند. چنین بررسی‌ای با توجه به عملکرد این نوع گروه‌های واژگانی و ویژگی‌های خاصی که نشان می‌دهند تعامل میان واژگان و نحو را پیش‌بینی می‌کند. بر خلاف زبان انگلیسی که این ساخت‌ها در اکثریت حالت‌ها با دو اسم ساخته می‌شوند {اسم حرف اضافه اسم}؛ در زبان فارسی علاوه بر اسم، صفت، ضمایر پرسشی به همراه پرسش واژه هم مشاهده شده است. مانند هرکی به هرکی، زود به زود؛ از این رو نگارندگان از قالب [x p x] استفاده کرده اند.

The Constructional Phrasal words in Persian: Lexicon – syntax Continuum

In this article, {XPX} constructions will be studied. Many linguists were interested in this construction because of its specific characteristics and noncorrespondence to X’ theory. This study has: two main goals: 1) The previous analysis will be evaluated to display that these type of linguistic patterns are constructions.2) They will be analyzed on the basis of Construction Grammar. Their syntactic and semantic investigation show that these phrasal words are grouped into gradable continuum. They are classified into two main groups in Persian: 1) those can be occurred in both Ezafe and Light verb constructions. 2) Those are only used in Ezafe Constructions. The latter are more productive than the former. The ultimate conclusion of this study is to predict the Lexicon Syntax interface regarding the operation of these phrasal words.