نظام واژه های خویشاوندی در زبان ها و گویش های ایرانی

اصطلاحات خویشاوندی اصطلاحاتی هستند که مردم در خطاب یا در غیاب خویشاوندان در ضمن صحبت و در اشاره به آنها به‌کار می‌برند. این اصطلاحات علاوه بر اینکه شاخص مناسبی در مطالعات جامعه‌شناختی به حساب می‌آیند، به لحاظ ساختار واژگانی و معنایی نیز مورد توجه زبان‌شناسان می‌باشند. در این پژوهش اصطلاحات و واژگان خویشاوندی بیش از پنجاه گویش از سراسر ایران مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اکثر گویش‌های مورد مطالعه از الگوی یکسانی پیروی می‌کنند؛ ولی در تعداد از آنها، تفاوت‌هایی هر چند اندک وجود دارد که جالب توجه است. در این پژوهش ساخت واژه‌های خویشاوندی از لحاظ ساده یا ترکیبی بودن نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در تمامی گویش‌ها، خویشاوندان درجه اول (پدر، مادر، خواهر و برادر) واژگان ساده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند و سایر خویشاوندان هر کدام برحسب نقش یا اهمیت، دارای واژگانی ساده یا ترکیبی هستند. داده‌های این پژوهش نیز نشان می‌دهند که اصطلاحات خویشاوندی در گویش‌های ایرانی اگرچه به لحاظ ساختار اصلی از الگوی کم و بیش مشابهی پیروی می‌کنند، ولی به لحاظ نوع واژه از تنوع قابل توجهی برخوردارند.

Kinship Term patterns in Iranian Languages

Kinship terms are the expressions used to address and refer to family members and relatives. In addition to sociologist, linguists are interested in studying words and expression structures as well as defining patterns and systems , in this conection, are used in languages. The study has investigated kinship terms in more than fifty Iranian languages and dialects in all over the country. The study indicates that Iranian languages almost follow a similar pattern, mean while there are differences in words and expressions structures. The study shows that words are used to refer to sister, brother and parents as well as brother and sister's parents are simple while for some other relatives are compounds. In some dialects for some relatives like grand father and grand mother simple words are used. In the investigated dialects simple or compound words are used to refer relatives based on their role in family system.