چگونگی تلفّظ «کعبتین» در زبان و ادب فارسی

در این مقاله تلفظ و معنای صحیح واژه «کعبتین» بررسی شده است. در بخش نخست، تلفظ و معنای این کلمه در لغت‌نامه‌ها نقد شده، گفته شده است که فرهنگ‌ها معمولاً برای این کلمه تنها یک تلفظ و یک معنا قایل شده‌اند و آن را دو تاس نرد معنی و به صورت «ka‘batayn» ذکر کرده‌اند که برداشتی صحیح نبوده است و در اینجا شکل دقیق‌تر آن بیان شده است. در بخش دوم مقاله به بررسی واژه کعب، کعبین و کعبتین، در متون عربی پرداخته شده، چنین نتیجه‌گیری شده است که، واژه کعبتین به این شکل و معنا که در زبان فارسی رایج است در زبان عربی کاربرد نداشته است و در واقع کعبتین کلمه‌ای است برساخته شعرای فارسی زبان. در ادامه بر اساس شواهد شعری آمده است که تا قرن ششم این واژه به صورت «ka‘batin» و از آن به بعد تغییر کرده، غالباً «ka‘batayn» تلفظ شده است. دقت در تلفظ صحیح این کلمه از لحاظ عروضی اهمیت دارد و کمک می‌کند تا اشعار کلاسیک و موزون به شکلی صحیح و همان گونه که مد نظر شاعر بوده است قرایت شود و نهایتاً در لغت‌نامه‌ها و نیز در برخی مقالات، لغزش‌هایی در باب معنای واژه کعبتین صورت گرفته است که آن نیز به اختصار بررسی شده است.