مقایسه رده‌شناختی اسم مرکب در فارسی و انگلیسی

دو زبان فارسی و انگلیسی از جمله زبانهایی هستند که در آنها ساختن واژه مرکب زایاترین روش برای گسترش واژگان‌شان به شمار می‌آید. در هر دو زبان در میان واژ‌ه‌های مرکب، شمار اسمهای مرکب از مقوله­های دیگر بیشتر است(به شرطی که در فارسی افعال مرکب را زنجیره‌ای غیر صرفی در نظر بگیریم). در این مقاله اسمهای مرکب این دو زبان را از چهار دیدگاه بررسی کرده‌ایم: تصریف درونی، هسته‌داری، ترتیب اجزای سازنده ترکیب، معنی ‌شناسی. در این بررسی از هر زبان پنج ساختار اسم مرکب ساز کاملا یا نسبتاً زایا را برگزیده‌ایم و اسمهای مرکب دارای هریک از این ساختارها را از چهار دیدگاه بالا مقایسه کرده‌ایم. نتیجه این بررسی را می‌توان در سطور زیر خلاصه کرد:1- در زبان انگلیسی در مواردی نه چندان کم­شمار، ممکن است نشانه جمع در بین دو واژه سازنده اسم مرکب قرار گیرد، اما در فارسی به طور کلی در واژه‌های مرکب تصریف درونی بسیار نادراست.2- در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب هسته‌دار بسیار بیشتر از بی‌هسته است.3- در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب هسته‌پایان بسیار بیشتر از هسته‌آغاز است، اما در فارسی شمار هسته‌آغازها در قیاس با انگلیسی بیشتر است.4- در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب درون‌مرکز در قیاس با برون‌مرکز بسیار بیشتر است.5- در انگلیسی، در ترکیب­های پیوندی جز اول (اسم) همواره موضوع درونی فعل محسوب می‌شود، در فارسی نیز در اسمهای مرکب حاصل از این ترکیبها همین وضعیت به چشم می‌خورد.