بررسی تطبیقی خوشه همخوانی آغازین در زبان فارسی و عربی

زبان‌شناسان اتفاق­ نظر دارند که در زبان عربی، همچون دیگر زبان‌های سامی، خوشه همخوانی آغازین وجود ندارد که از آن با تعبیر «عدم ابتدا به ساکن» یاد کرده‌اند. این در حالی است که خوشه همخوانی آغازین در زبان فارسی پیش از اسلام به طور قطع وجود داشته است. در این نوشته کوشیده‌ایم که با توجه به تماس دیرپای زبان عربی و فارسی به دو موضوع زیر بپردازیم؛ نخست اینکه زبان عربی در صورت وام‌گیری واژگان فارسی دارای خوشه همخوانی آغازین چه رفتاری نشان داده و چه تغییری در این واژگان ایجاد کرده است. به عنوان نمونه، دو واژه «کلید» و «سْتبرگ» را که هر دو پیش از اسلام وارد عربی شده، بررسی کرده‌ایم. دوم این که آیا وزن عروضی فارسی، در تحول خوشه همخوانی آغازین و شکستن آن نقشی داشته است؟ بررسی اشعار سده‌های اولیه فارسی دری شواهدی درباره چگونگی تحول خوشه­ های همخوانی آغازین در اختیار ما می‌گذارد.