بررسی هم‌معنایی در واژگان نهج‌البلاغه بر مبنای نظریۀ پیوستارهم‌معنایی لاینز

هم‌معنایی یک پدیدۀ مشترک در میان تمامی زبان‌های مختلف است. زبانشناسان دنیا نظرات گوناگونی دربارۀ آن داشته‌اند. از این‌رو، ابتدا دیدگاه زبانشناسان در این خصوص بررسی و سپس دربارۀ گسترۀ آن در نهج البلاغه بحث می‌شود. پدیدۀ هم‌معنایی موافقان و مخالفانی دارد که هر کدام دلایل خاص خود را مطرح می‌کنند و سبب پیدایش این اختلاف، نبودن تعریفی جامع و مانع از هم‌معنایی بوده است. موافقین بر این باورند که در نهج البلاغه برای یک واژه انبوهی از کلمات مترادف وجود دارد که باعث غنا و وسعت زبان گردیده است و بر همین اساس، کثرت مترادفات را باعث آهنگین شدن نثر عربی دانسته‌اند. مخالفین وجود ترادف، صرف نظر از طبیعت و سرشت واژه، بر این باورند که هیچ دو کلمه‌ای را در نهج‌البلاغه نمی‌توان یافت که از نظر معنی کاملاً یکسان باشند؛ چون آن را حکیمانه نمی‌دانند، بلکه به دنبال شناسایی تفاوت‌های دقیق و عمیق میان ارتباط کلمات هستند. در این نوشتار، نگارندگان با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از نظریۀ لاینز مبنی بر نظریۀ پیوستارهم‌معنایی، معانی مختلف چهارده واژه‌ی مترادف در نهج البلاغه را استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند. شایان ذکر است که گزینش محدودِ وازگان تنها به دلیل محدودیت حجم مقاله بوده است. نتایج نشان داد که بر اساس نظریۀ لاینز مبنی بر نظریۀ پیوستارهم‌معنایی، واژه‌ها نمی‌توانند به‌طور قطعی در بافت‌های مختلف جایگزین هم گردند و از این‌رو، وی هم‌معنایی را پدیده‌ای نادر در زبان می‌داند.

synonymy in lexicon of nahjulbalaqeh based on lyons’ theory of continuum synonymy

synonymy is common among different languages. linguists around the world have various opinions regarding it. thus, the discussion is investigated among arabic linguists, first and then is discussed concerning its expansion in nahjulbalagheh. concerned with synonymy, there are those who agree and disagree on the issue. each poses its own special reasons. the reason for emerging the differences is the lack of a comprehensive definition for synonymy. those who agree to believe that there are a lot of synonyms for a meaning or a word that lead a language to be rich and expansive. they assert the abundance of synonyms has caused the arabic pros to be rhythmic. apart from the word nature, those who disagree with synonymy assert that no two words can be found in the arabic language to have the same meanings because it isn’t wise. they are seeking for finding accurate and deep differences among word relations.