نظریه واژگان و قواعد در برابر واجشناسی زایشی: مطالعه‌ای بر روی تصریف گذشته افعال زبان فارسی

در این پژوهش به ارزیابی تفسیر واجشناسی زایشی و نظریه «واژگان و قواعد» از تصریف گذشته افعال فارسی پرداختیم. به‌همین‌منظور، آزمونی طراحی کردیم که در آن 52 شبه‌واژه مشابه با افعال نامنظم فارسی را به مشارکان ارائه کرده و از آنها خواستیم تا تصریف گذشته مطلوب‌شان را از بین گزینه‌های ارائه‌شده انتخاب کنند. نتایج نشان داد که نه تنها هیچ قاعده واجشناختی‌ای در تصریف گذشته افعال نامنظم وجود ندارد، بلکه وجود افعال دوگونه (افعالی با دو ستاک گذشته) مانع از صورت‌بندی هرنوع قاعده ساختاری برای این دسته از افعال می‌شود. نتایج همچنین نشان داد که تصریف نامنظم افعال نامنظمی که ستاک‌شان به in- ختم می‌شود، به‌دلیل محدودیت‌های واج‌آرایانه است و نه قواعد واجشناختی. ستاک‌های تک‌هجایی و ستاک‌های مختوم به -ɒ، به‌دلیل فقدان قدرت تداعی‌گرایانه، که به‌نوبه خود، به‌ترتیب، به‌دلیل ساختار هجایی‌شان و فاصله‌گیری تاریخی از ساختار آوایی کانونی افعال نامنظم است، از وند -id در تصریف گذشته‌شان بهره می‌برند. علاوه‌براین، نتایج به‌دست‌آمده از این ایده که فقدان ستاک گذشته یا اختلال در بازیابی ستاک گذشته، عملکرد پیش‌فرض مکانیسم قاعده و تصریف منظم را به‌همراه دارد، حمایت می‌کند. درحالیکه فرضیات نظریه «واژگان و قواعد» طبقه‌بندی دوگانه منظم/نامنظم را به‌همراه دارد، نتایج نشان داد دسته سومی از افعال، با نام آلترناتیو، در زبان فارسی وجود دارد که محل رقابت شانه‌به‌شانه دو مکانیسم قاعده و برش است و عملکرد هریک تصریفی متفاوت را برای این افعال به‌همراه دارد: مکانیسم قاعده با افزودن وند id- و مکانیسم حافظه با تداعی d- در انتهای ستاک‌های دوهجایی مختوم به ɒn-.

words and rules theory vs. generative phonology: a study of the past tense inflection of persian verbs

in this study, we evaluated the explanation of the past tense inflection of persian verbs in generative phonology and words and rules theories. we designed a test in which 52 pseudowords, similar to persian irregular verbs, was presented to the participants, and their task was to choose their preferred past tense inflection from those presented as options. the results suggested that not only there is no phonological rule in the past tense inflection of persian irregular verbs, but the presence of dual verbs rules out any formulation of structural rules. it also suggested that the irregular inflection of irregulars whose stems ended in -in is due to the phonotactic restrictions that the whole language complies with, not phonological rules. the regularization of monosyllabic stems and stems ending in -ɒ is due to their lack of associative strength, which in turn is due to their syllabic structure and the historical ...