نقش قدرت همخوانی و قوانین بهینه در بروز فرایندهای واجی در زبان‌ فارسی بر مبنای رویکرد ونمان

وﻧﻤﺎن (1988)، ﻗﻮاﻧﯿﻨﯽ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺮﺟﯿﺤﯽ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺠﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺳﺎزد. اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ، اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻫﺠﺎﯾﯽ ﺑﺮﺗﺮ در زﺑﺎنﻫﺎ و ﺟﻬﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺠﺎ را ﻣﺸﺨّﺺ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی واﺟﯽ درج، واکدارﺷﺪﮔﯽ ﺗﻀﻌﯿﻒ(، اﻧﺴﺎﯾﺸﯽﺷﺪﮔﯽ ﻏﻠﺖ (ﺗﻘﻮﯾﺖ)، ﻗﻠﺐ و ﺣﺬف ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی روﯾﮑﺮد وﻧﻤﺎن (1988) ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات زﺑﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﻧﮕﯿﺰه‌ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺠﺎ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺮﺟﯿﺤﯽ در ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺠﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺪرت ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ، ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻫﻤﮕﻮﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺎر ﻫﻢزﻣﺎﻧﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺎر درزﻣﺎﻧﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﯿﺶ از 2000 واژه‌ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ از ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮی و ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻢّ زﺑﺎﻧﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮐﺎرﺑﺮ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﮔﺮدآوری ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: 1- ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﯾﺎدﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺮﺟﯿﺤﯽ و ﺑﺎ اﻧﮕﯿﺰه‌ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺠﺎ روی داده اﻧﺪ. 2- در ﺑﺮوز اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر درزﻣﺎﻧﯽ و ﻫﻢزﻣﺎﻧﯽ، ﻗﺪرت ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﺮّک دارد. 3- ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻌﺎر درزﻣﺎﻧﯽ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻬﯿﻨﮥ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺠﺎ، ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻄﻠﻮب وﺟﻮد دارد.