بررسی ‌چند‌معنایی واژگان قرآن‌کریم بر مبنای رویکرد معناشناسی واژگانی شناختی

چند معنایی رویدادی است که در آن یک عنصر واژگانی معمولاً به دو یا چند معنا ارتباط دارد که به نظر می رسد به طریقی به هم مربوطند. واژگان چند معنا در مصحف شریف، بیش از یک معنا و مفهوم را در نهاد خود جای داده اند. هدف از پژوهش حاضر تبیین زبان شناختی پدیدۀ چند معنایی در واژگان قرآن کریم و بازنمایی علل خوانش ها، ترجمه ها و تفسیرهای مختلف در حوزۀ معنایی قرآن کریم است. نگارندگان با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از رویکرد معناشناسی واژگانی شناختی بروگمان و لیکاف (1998) معانی مختلف چهارده واژۀ چند معنای قرآن کریم را استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند. شایان ذکر است که گزینش محدودِ واژگان تنها به دلیل محدودیت حجم مقاله بوده است. نتایج نشان داد که در واژگان چند معنای قرآن کریم، چند مفهوم در ارتباط با یک مفهوم مرکزی سازماندهی شده اند. در این شبکۀ معنایی واژه ها ی چند معنا دارای معانی مرکزی یا سرنمون هستند که در مرکز این شبکه قرار می گیرند و نیز دارای معانی حاشیه ای اند که دورتر از معانی مرکزی هستند که حاصل بسط استعاری هستند. یافته‌ها نشان داد که با اثبات وجود چند معنایی در واژگان قرآن کریم مفسران و محققین می توانند همۀ تفسیر های مختلف ارائه شده از آیه را در چارچوب قواعد زبان بپذیرند و در غیر این صورت تنها یک تفسیر را به‌عنوان تفسیر صحیح تر و برتر انتخاب کنند.

polysemy in the lexicon of the holy Quran based on cognitive lexical semantic approach

Polysemy is an event in which one lexeme is related to two or more senses. The polysemous words in Quran include more than one sense. The aim of the study is the linguistic interpreting of polysemy and representing reasons for various translations, and interpretations in Quran. Based on descriptiveanalytical method and cognitive lexical semantic approach on the basis of Brugman and Lakoff thesis (1998), the authors have investigated various senses of 14 polysemous words of Quran. It was concluded that some senses organized related to a prototype; so that, the polysemous words include a central sense, prototype, located in the center and the peripheral senses far from the prototype caused by metaphoric expansion. Proving the existence of the polysemy in Quran, the interpreters can accept various interpretations presented for the verse; or will select just one as the superior one.