گویش‌شناسی اشعار باباطاهر و اهمیت آن در بازسازی زبان بومی پیشین همدان

بررسی ویژگی‌های گویشی اشعار باباطاهر از دیرباز همواره مورد توجه شمار زیادی از پژوهشگران شاخه‌های مختلف علوم انسانی قرار گرفته است ولی با وجود پژوهش‌های بسیار، نتایج ارائه شده به دلیل استفاده از شیوه‌های بررسی نادرست، اشتباهات چشمگیری را به همراه دارند. عمده این مشکلات از آگاهی ناکافی از دانش رده‌شناسی زبان‌های ایرانی نشات می‌گیرند. در این پژوهش ابتدا به بررسی و نقد نظریات موجود در این زمینه پرداخته شده و سپس الگویی جدید برای بررسی متون مکتوب که دارای ویژگی‌های گویشی هستند، ارائه می‌شود. با توجه به دستاوردهای نوین دانش رده‌شناسی زبان‌های ایرانی و برپایه الگوهای مطرح شده در این پژوهش، زبان اشعار باباطاهر بررسی شده و با استفاده از شیوه تطبیقی مبتنی بر توجه به درجه تشخیص مولفه‌های دستوری و در نظر گرفتن فهلویات دیگر همدان و گویش کلیمیان همدان به تعیین زبان این اشعار پرداخته می شود. پرسش دیگری که در این پژوهش به آن پاسخ داده میشود این است که آیا از این اشعار، در کنار دیگر فهلویات این منطقه و گویش کلیمیان همدان میتوان در بازسازی زبان محلی پیشین این شهر استفاده کرد.

Dialectology of Bābā Ṭāher Quatrains and its role in reconstructing the former vernacular language of Hamadan

This study draws on both quantitative and qualitative findings from corpus analysis to define the language in Bābā Ṭāher Quatrains. The present article uses Bābā Ṭāher Quatrains as a linguistic evidence and contributes to the knowledge about it, especially in the field of historical grammar and typology. The article reviews and updates recent research to clarify the language origins, using comparative and historical linguistics methods. The first part of this article is devoted to the stratification of dialectal features of Bābā Ṭāher Quatrains. The second part focuses on the role of particular characteristics in Bābā Ṭāher Quatrains, the language of Jews in Hamdan and other Fahlaviyāts of Hamadan in reconstructing the former vernacular language of Hamadan.