چندمعنایی فعل حسی ”دیدن“ در زبان فارسی: پژوهشی شناختی و پیکره‌ای

مقاله‌ی حاضر با رویکرد معنا‌شناسی شناختی و به روش پیکره‌ای به مطالعه چندمعنایی فعل «دیدن» در زبان فارسی می‌پردازد. چندمعنایی شرایطی است که در آن یک واژه، چندین معنای مرتبط به هم دارد. از حوزه‌های مهم بررسی چندمعنایی در رویکرد شناختی، مطالعه‌ی افعال حسی است. منظور از افعال حسی، فعل‌هایی مانند «دیدن»، «شنیدن»، «بوئیدن»، «چشیدن»، «خوردن» و «لمس‌کردن» است که مربوط به عملکرد حواس پنج‌گانه‌اند. پژوهش حاضر تحلیلی بر چندمعنایی فعل «دیدن» به عنوان یکی از افعال حسی در زبان فارسی برمبنای داده‌های پیکره‌ای و براساس الگوی آنتونانو (1999، 2013) و سویتسر (1990) ارائه می‌دهد. از آنجا که اطلاعات مندرج در واژه‌نامه‌های مختلف در خصوص معانی فعل «دیدن» یکدستی نشان نمی‌دهد بر آن شدیم تا در یک مطالعه پیکره‌ای معانی متفاوت فعل «دیدن» را به دست آوریم و شبکه معنایی آن را ترسیم کنیم. این شبکه‌ی چندمعنایی می‌تواند در فرهنگ‌نگاری و آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان کاربرد داشته باشد.

Polysemy of perception verb “to see” [didan] in Persian: A cognitive and corpusbased study

The present paper is a corpus based cognitive semantic account of polysemy of the verb “to see” in Persian Language. Polysemy is a condition in which a word has multiple related meanings. One of the important domains of polysemy is the study of perception verbs. Perception verbs, such as “to see”, “to hear”, “to touch”, “to smell” and “to taste”, are related to function of five senses. The present study is a corpus based analysis of polysemy of the verb “to see” based on Antonano`s (1999, 2013) and Sweetser`s (1990) models. Since lexical entries of the verb “to see” are not similar in various dictionaries, we decided to perform a corpus based study on the meanings of this verb and to draw the semantic network. This semantic network can be used in lexicography and teaching Persian Language to Non Persians.