نقش سامانیان در تجارت برده در خراسان و ماوراءالنهر

سامانیان به دلیل تسلط بر راه‌های تجاری مهم، اهتمام ویژه‌ای به امر تجارت داشتند. برده به‌عنوان کالای تجاری یکی از منابع درآمد سامانیان به‌حساب می‌آمد. دولت سامانی هم خود از ترکستان و اروپای شرقی برده وارد می‌کرد و هم در قبال اخذ مالیات، اجازه ورود بردگان را به تجار برده می‌داد. این بردگان از قلمرو سامانی به دیگر مناطق جهان اسلام و ازجمله بغداد، مرکز خلافت عباسی صادر می‌شدند. خلافت عباسی و دولت سامانی از بردگان واردشده، به‌ویژه بردگان ترک، در امور نظامی بهره می‌بردند و این بردگان در دستگاه نظامی خلافت و سامانیان قدرت بسیاری گرفته بودند. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که ابعاد و گستره‌ی نقش سامانیان در تجارت برده به چه میزان بوده است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تجارت برده در این دوره رونق گرفت و سامانیان از آن حمایت و تجارت آن را در انحصار خود قرار دادند. آنان بر واردات و صادرات بردگان نظارت داشتند، بر آن‌ها مالیات و عوارض گمرکی بستند و درآمد زیادی از این راه به دست آوردند. ضمن این‌که هسته‌ی اصلی سپاه سامانی را نیروهای نظامی بردگان ترک تشکیل می‌دادند. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از منابع اصلی و پژوهش‌های تاریخی و به شیوه‌ی توصیفی تحلیلی به مطالعه‌ی تجارت برده در دوره‌ی سامانیان پرداخته شود.

the role of the samanids in the slave trade in khorasan and transoxiana (mā warāʾ al nahr)

due to the dominance of the important trade routes, the samanids paid special attention to trade. as a commercial commodity, slaves were one of the sources of income for the samanids. samani government both imported slaves and allowed slave traders to import slaves in return for taxes. these slaves were exported from the samanid territory to other regions of the islamic world, especially baghdad, the center of the abbasid caliphate. the abbasid caliphate and the samanid government used imported slaves, especially turkish slaves, in military affairs, and these slaves had great power in the caliphate and samanid system. research data indicate that the slave trade flourished in this period and the samanids supported it. the main question of the current research is, what was the extent of the role of the samanids in the slave trade? the findings of the research indicate that the slave trade flourished in this period and the samanids supported it, they monopolized this trade, supervised the import and export of slaves, imposed taxes and customs duties on them, and gained a lot of income in this way. in addition, the main core of the samani army was formed by the military forces of turkish slaves. based on ancient sources and historical researches and using descriptive analytical method in this research it has been trried to study the slave trades during the samanid period.