تاثیر سیاست‌های مذهبیِ دولت عثمانی بر روابط شهابیان با شیعیان شام: مطالعة موردیِ خاندان‌های شیعیِ جَبَل‌عامِل، جَبَلِ‌لُبنان، بَعلبَک و بِقاع

در دورۀ عثمانی اقدامات حکومت‌های محلّی دست‌نشانده‌شان بر ضد خاندان‌های شیعی شام اوج گرفت. از جملة این حکومت‌ها شهابیان بوده‌اند که تحت حمایت عثمانیان سیاست‌های ضد شیعیِ گسترده‌ای را در پیش گرفتند. این پژوهش ضمن بررسی تاثیر سیاست‌های مذهبی عثمانیان بر روابط شهابیان با خاندان‌های شیعی جبل عامل، جبلِ لبنان، بعلبک و بقاع بدین نتیجه دست‌یافت که:عثمانی‌ها شیعیانِ شام را خطری سیاسی دینی پنداشته و برای حفظ سلطه‌شان بر مناطق شیعی نشینِ مذکور، خاندان‌های غیر شیعی کاملاً مطیعی را بر آنجا گماشتند؛ انتصابِ خاندان شهابی دروزی در فاصلة سال های 1108 1257 ق از آن جمله بود. ازاین‌رو، شیعیان با سه شیوه، نخست: جنگ رویارو، دوم: اتّحاد با دروزیان و سوم: تشکیل دسته‌های چریکی «طِیاح» مقابله با شهابیان و عثمانیان را در راس امور قرار داده و در دل عثمانی‌ها هراس افکندند. در پی اتحاد شیعیان با دروزیان، دولت عثمانی از شهابیانِ دروزی روی گردانده و حکومت را به شهابیانِ مارونی و مناصب مهم را به مارونیان واگذار کرد. به‌علاوه، شمار زیادی مارونی را باهدف اختلاف‌افکنی میان شیعیان و دروزیان به سکونت‌گاه‌های شیعیان و دروزیان کوچانیدند.تحقیقات نشان داد، سیاست‌های تفرقه‌افکنانه عثمانی‌ها سلطه‌شان را بر خاندان‌های شیعی مناطق مذکور تثبیت نکرد و به سرنگونی شهابیان، جنگ داخلی میان شیعیان، دروزیان و مارونیان، تقسیم جَبَل عامِل و جَبَلِ لُبنان به دو بخش شمالی و جنوبی و سرانجام، اشغال آنجا توسّط فرانسه در 1287ق انجامید.

the impact of the ottoman state’s religious policies on shahābīds’s relations with al shām’s shīīts:)a case study of shīīts clans in jabal‘āmel, jabal lebanon, ba‘lbek and beghā‘(

during the ottoman’s era, the actions of their local assigned governments against al shām’s shīīts clans intensified. among these governments were shahābīds (al shahāb) who, under the support of the ottomans, undertook extensive anti shī‘a policies. this research, while investigating the effect of the ottomans’ religious policies on shahābīds’s relations with al shām’s shīīts clans in jabal ‘āmel, jabal lebanon, ba‘lbek and beghā‘, reached the conclusion that the ottomans considered al shām’s shīīts to be a religious political threat and to maintain their dominance, they appointed completely obedient non shī‘a clans over the mentioned shīīts areas. the appointment of obedient shahābīds’s druzeans clans was one of them. therefore, shīīts with three different ways, first: attack and war, second: alliance with druzeans and third: the formation of partisan groups of tīyāh , they placed confrontation with the on shahābīds and the ottomans at the top of the affairs and instilled fear in the hearts of the ottomans. following the unification of shīīts with the druzeans, the ottomans turned away from druzeans shahābīds and handed over the government to the maronite shahābīds and the important positions to the maronites. in addition, they moved a large number of maronites to the settlements of shīīts, and in this way, they got into conflict with the shīīts and druzes.