بازتاب مولفه‌های ملی‌ در محتوای کتب درسی جغرافیا (مقطع دبیرستان) در دوره پهلوی دوم کاربست نظریه تحلیل گفتمان تاریخی روث وداک

جغرافیا از مهم‌ترین شاخه‌های دانش بشری است که می‌تواند محل تجلی مولفه‌های ملی باشد. درک و دریافت واقع‌بینانه از پدیده‌های طبیعی و انسانی، بررسی تاریخچه جای ‌نام‌ها و استناد به شواهد تاریخی برای تعیین حدود قلمروی سکونت یک گروه از مردمان متضمن ایجاد یک قلمروی ذهنی نیز هست که در پس آن امکان تعریف شدن «ما» و «دیگری» فراهم می‌شود. این مقاله، با ارجاع به اصول روش‌شناختی نظریه تحلیل گفتمان تاریخی روث وداک، درصدد است تا رابطه بین مولفه‌های ملی مدنظر حکومت در دوره پهلوی دوم و چگونگی طرح گزاره‌های علمی در کتاب‌های درسی جغرافیایی را صورت‌بندی کند. در نهایت، روش‌ها و تکنیک‌های تعریف شدن ایران به مثابه یک موجودیت سیاسی در خلال محتوای کتاب‌های درسی جغرافیا در دوره پهلوی دوم بررسی خواهد شد تا نشان دهد که دخالت‌های حکومت در چیدمان اطلاعات در کتاب‌های درسی جغرافیا چگونه متناظر به مصالح ملی و در جهت تقویت ارکان حاکمیت سیاسی بوده‌است.

reflection of national components in the content of geography textbooks from 1958 to 1978 during the second pahlavi period (application of ruth wodak’s theory of historical discourse analysis)

geography is one of the most important branches of human knowledge that can be the place of manifestation of national components. a realistic understanding of natural and human phenomena, a study of the history of places, and the citation of historical evidence to determine the boundaries of a group of peoples also involve the creation of a mental realm behind which it is possible to define us and the others. this article seeks to formulate the relationship between the national components considered by the government in the second pahlavi period and how to make scientific propositions in geographical textbooks, referring to the methodological principles of ruth wodak’s theory of historical discourse analysis. finally, the methods and techniques of defining iran as a political entity during the content of geography textbooks in the second pahlavi period will be examined to show how government interventions in the arrangement of information in geography textbooks correspond to national interests and to strengthen the pillars.