نقش راه‌های ارتباطی سیستان و قندهار در مناسبات ایران و هند در دوره صفوی (بر اساس نقشه گیوم دولیل فرانسوی)

ارتباطات ایران و هند در دوره صفوی به‌واسطه تحولات داخلی، منطقه‌ای و جهانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. این ارتباطات هم از مسیر دریا و هم از مسیرهای زمینی برقرار بود. ازآنجاکه ایالت سیستان در دوره صفوی در همسایگی هند قرار داشت و ایالت قندهار نیز یک ایالت مرزی محسوب می‌شد، یکی از مسیرهای ارتباطی ایران و هند در دوره صفوی، راه‌های سیستان و قندهار بود. اهمیت ارتباطی راه‌های این مسیر به حدی بود که از نگاه نقشه‌نگاران اروپایی در آن زمان نیز غافل نمانده است. یکی از نقشه‌های جالب‌توجه در خصوص ترسیم راه‌های ایران در دوره صفوی، نقشه گیوم دولیل (guillaume delisle) فرانسوی است. با توجه به اهمیت ارتباطات ایران و هند در دوره صفوی و ترسیم راه‌های ارتباطی ایران و هند در نقشه گیوم دولیل، این سوال مطرح است که راه‌های ترسیم‌شده سیستان و قندهار در نقشه گیوم دولیل، چه نقشی در مناسبات ایران و هند داشتند؟ یافته‌های این تحقیق نشانگر آن است که با استفاده از رباط‌ها و کاروانسراها تمهیدات امنیتی و امکاناتی راه‌های سیستان و قندهار فراهم‌شده بود و بخش عمده‌ای از مناسبات سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی ایران و هند از مسیر ارتباطی این راه‌ها انجام می‌گرفت. هدف این نوشتار معرفی راه‌های ترسیم‌شده سیستان و قندهار در نقشه گیوم دولیل و تبیین نقش ارتباطی این راه‌ها در مناسبات ایران و هند در دوره صفوی است که به روش تاریخی با توصیف و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده، به انجام رسیده است.

the role of sistan and kandahar roads in iran-india relations in the safavid period

iran-india relations in the safavid period were of special importance due to internal, regional and global developments. these connections were made both by sea and by land. since sistan province was in the neighborhood of india during the safavid period and kandahar province was also a border province, one of the communication routes between iran and india in the safavid period was the sistan and kandahar road. the communication importance of the roads of this route was so great that it was not neglected by european cartographers at that time. one of the interesting maps about drawing the roads of iran in the safavid period is the map of guillaume delisle, france. considering the importance of iran-india relations in the safavid period and the mapping of iran-india communication routes in guillaume delisle’s map, the question arises as to what role the sistan and kandahar routes mapped in guillaume delisle’s map, what role in iran-india relations they had? the findings of this study indicate that the use of ligaments and caravanserais provided security measures and facilities for the sistan and kandahar roads, and a major part of the political, military, economic and cultural relations between iran and india through communication. these ways were done. the purpose of this article is to introduce the drawn roads of sistan and kandahar in the map of guillaume delisleand to explain the communication role of these roads in the relations between iran and india in the safavid period has been done in a historical way by describing and analyzing the collected data.