شناسایی خصوصیات اجتماعی عالمان در دوره صفویه (907 ق-1135 ق)

عالمان در ساختار آموزشی، اجتماعی و حکومتی ایران عصر صفوی نقش و تاثیر گسترده‌ای داشتند. به همین جهت، برای شناخت مناسب وضعیت اجتماعی عالمان لازم است روندهای کلی آموزشی و پیوندهای متنوع اجتماعی آنان بررسی و مشخص شوند. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر با توجه به جهت‌گیری منابع تاریخی، به این سوال پاسخ داده‌ شده است که چه روندهای آموزشی، شخصیتی و شغلی در ایران عصر صفویه، خصوصیات اجتماعی عالمان را مشخص می‌کرد؟ به‌منظور پاسخ‌گویی بدین سوال، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و طبقه‌بندی روندهای موثر اجتماعی در دوره صفویه به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و تاثیرات آن بر وضعیت عالمان پرداخته شده است. با توجه به فقدان پژوهش منسجمی پیرامون خصوصیات اجتماعی عالمان در دوره صفویه، یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد که عنایت طبقات مختلف جامعه و حکومت صفویه به امور آموزشی- فرهنگی، رونق سوادآموزی طالبان علم را به‌دنبال داشت که به‌تبع، موجبات جایگاه برجسته و نقش‌آفرینی موثر عالمان مختلف در حوزه‌های مختلف حیات اجتماعی عصر صفویه بود. افزون بر آن، اقبال جامعه به ملاحظات شخصیتی و رفتاری هم‌چون حسن شهرت علمی و اخلاقی عالمان نیز وابستگی داشت و درنهایت، تمامی این عوامل موجبات ارتقای مشروعیت حکومت صفویه شد.

social characteristics of clerics in the safavid period (1501-1722)

clerics played a pivotal role and influence in the educational, socio -governmental structure of the safavid era. therefore, in order to understand the social status of clerics, it is necessary to survey and specify general educational process and their diverse social ties. hence, in the present research as for to the trend of historical sources the investigator set out to response this question: what educational, personality and professional process in safavid iran determined the social characteristics of clerics? to answer this question, the present study uses the method of historical research and classification of effective social trends in the safavid period to analyze and interpret these characteristics and their effects on the situation of clerics. due to lack of coherent research on the social characteristics of clerics in the safavid era, the findings suggest that the interest of different classes of society and the safavid rule to educational and cultural affairs had developed and increased educational training which in turn led to elevate the position and effective role of different clerics in various fields of social life during the safavid era. in addition, society acceptance depended on personal and behavioral considerations such as the scientific and moral reputation of the clerics and finally, all these factors promoted the legitimacy of the safavid dynasty.