اندیشه سیاسی نهفته در سنگ‌نبشته هخامنشی dnb و تطبیق آن با آرای افلاطون و ارسطو

سنگ‌نبشته داریوش در نقش رستم معروف به dnb یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین آثار در عرصه‌ اندیشه‌ورزی ایرانیان، خصوصاً نظام سیاسی و درواقع حکمرانی آرمانی آنان است. کتیبه موردنظر کاملاً قدرت را با فلسفه پیوند داده و توامانی فلسفه و قدرت سیاسی را یادآور شده است. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقیتحلیلی نظام سیاسی منعکس‌شده در سنگ‌نبشته دوم داریوش بزرگ در نقش رستم با آرای اندیشمندان یونانی در ارتباط با شهریاری آرمانی است. به جهت تقدم زمانی و تاریخ نگارش کتیبه موردنظر، در نگاه اول چنین متصور می‌شود که این کتیبه در زمان‌های بعدی در کتاب‌های فلسفه سیاسی یونان باستان یعنی جمهوری افلاطون یا سیاست ارسطو و در قالب نظرات سیاسی آنان به‌تفصیل آمده است. این مقاله با اتکا بر روش مبتنی بر تحقیق تاریخی و مطالعات زبان‌های باستانی، به توصیف و تحلیل مستند بندهای مختلف متن سنگ‌نبشته dnb می‌پردازد. در اینجا، شیوه مقایسه‌ای نیز نقش و جایگاهی محوری دارد. متن مقاله و همچنین جداول نیز بر همین اساس تنظیم‌شده است. با اتکا بر چنین شیوه‌ای است که دستاوردهای پژوهش حاضر در زمینه فهم مشابهت‌ها و تفاوت‌های موجود در نظام سیاسی ایران و یونان باستان قابل ارزیابی است که در معرض دید پژوهشگران نیز قرار داده‌شده است. نتایجی که از این پژوهش عاید خواهد شد نشان خواهد داد که کتیبه داریوش در نقش رستم، به چه نحو ابزارهای رواج و تولید ایدئولوژی رسمی حکومت هخامنشیان، استدلال‌های طبیعی تثبیت مشروعیت حکومت و شیوه‌های اعمال قدرت را به طرز کارآمد و ماهرانه‌ای به تصور کشیده است.

An Analysis of the Iranian Political System Based on the DNb Inscription and adapting it to the views of Plato and Aristotle.

Inscription of king Darius I the Great in the Naqshe Rustam which is known as DNb can be one of the most important Iranian works in the field of thought, especially about the political system and the ideal king or leader. The inscription linked the power with philosophy and it represents a combination of philosophy and political power. The signs of this inscription can be found in the Plato’s Republic, or Aristotle’s politics, in the form of their political views. It is clear that the changes in time have influenced the evolution of Iranian political thought in the Achaemenid period. DNb inscription also proves that some political thinkers may have approached the Achaemenid system and succeeded in producing knowledge of governance that covered the ideological or idealistic philosophical foundations and theoretical levels of political thought. However, the questions and hypotheses of this research are focused on the similarities of political thought in DNb’s inscription and Greek philosophy. This paper deals with the documentary analysis of the inscription on the basis of historical research and ancient language studies. Method of data collection is librarical. In this paper, the comparative method plays a key role in research. By relying on such a method, we will seek to understand the similarities and differences in the political system of Iran and Greece. The results of this study will show how Darius’s inscription in Naqshe Rostam has effectively and skillfully represented the tools of popular and official Achaemenid ideology, the natural arguments for establishing government.