سیاست صلح‌طلبی صفویان دربرابر دولت عثمانی در سده دهم هجری (با تکیه‌ بر متن مکاتبات و نقش مذهب بر این سیاست)

یکی از جنبه‌های مهم روابط صفویان و عثمانی در کنار حالت دشمنی و ستیزه‌جویانه، روابط مسالمت‌آمیز بود که از آن به صلح‌طلبی یا صلح‌دوستی نیز تعبیر می‌شود. در اندیشه سیاست خارجی صفویان، صلح بر جنگ مقدم بود و سیاست نظامی، مبتنی بر ضرورت‌هایی بود که رخ می‌داد. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی سیاست صلح‌طلبی صفویان در سده دهم هجری/شانزدهم میلادی دربرابر دولت عثمانی و علل آن، با تکیه بر متن مکاتبات و معاهدات سیاسی طرفین و نقش مذهب بر این سیاست است که به‌روش توصیفی تحلیلی انجام شده‌است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که دولت صفوی به‌عنوان یک دولت اسلامی با ایدئولوژی‌شیعی، مبنای روابط خارجی خود را با همسایگان (به‌ویژه دولت عثمانی) براساس اصل صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و نیز پای‌بندی به قراردادها و پیمان‌های منعقده با آن‌ها گذاشت و تا زمانی که ضرورت نداشت به جنگ مبادرت نمی‌ورزید. این سیاست صلحدوستی صفویان، متاثر از آموزه‌های دینی در ضرورت رابطه صلح و دوستی میان مسلمانان و وفای‌به عهد و پیمان بود و البته واقعیت‌های پیرامونی و توان و امکانات موجود آنها در اتخاذ این رویکرد موثر بوده‌است.

Safavid Peacemaking Policy towards the Ottoman Government in the 16 Century (With citation to correspondence and treaties and the role of Religion on this Policy)

The individual freedom and government power have been among the concepts and issues discussed between the various political and religious currents during the constitutional period. Against the constitutional movement, one of the basic principles of which is the individual freedom and government power. Sheikh Fazlullah Nouri and Mirza Naeini, as representatives of the two important currents of thought, confronted each other and offered different views. It seems that most of the differences go back to the political foundations and ideas of individuals, but in fact, the differences between the scholars of the constitutional era are mainly in the analysis of political currents, comments on individuals and parties, motives. There were such cases, and it was natural that there would be disagreement in discussing such matters and commenting on these cases. In a comparative study using this method of comparative research, this article discusses the ideas and positions of the legitimate constitutional current and its main leader, Sheikh Fazlullah Nouri, against the constitutionalist scholars and its main leader, Allameh Naeini.