نگرش منابع قرون نخستین اسلامی به قوم کوچ (قُفص)

قوم کوچ(قُفص) از ابتدای دوره اسلامی تا قرن هفتم قمری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی نقش محوری در جیرفت داشتند. در این فاصله زمانی منابع تاریخی و جغرافیائی ایران به نقش این قوم و ویژگی‌های آنان توجه ویژه‌ای نموده‌ و آنان را به عنوان قومی خشن و راهزن معرفی نموده‌اند. به همین دلیل پژوهش پیش رو نظریه غالب نسبت به قوم قفص را به بحث گذاشته است و با بازخوانی گزارش‌های منابع قرون نخستین اسلامی، با روش توصیفی– تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، در پی پاسخی برای این پرسش است که: چرا منابع تاریخی و جغرافیایی دوران اسلامی غالبا نگرش منفی مبنی بر خشونت و راهزنی نسبت به کوچ‌ها داشتند؟ با مطالعه منابع تاریخی و جغرافیایی و آزمون فرضیه مبنی بر این که در منابع تاریخی و جغرافیایی قرون نخستین اسلامی نگاهی یک‌سویه و حکومتی نسبت به جامعه و قوم کوچ وجود دارد، این نتیجه حاصل شد که می‌توان بین دو نوع دیدگاه بیرونی و درونی نسبت به قوم کوچ تمایز قائل شد. دیدگاه بیرونی که در منابع بازتاب یافته است، کوچ‌ها را دارای ویژگی‌هایی چون تمرد، راهزنی و خشونت می‌داند. این دیدگاه درباره کوچ‌ها، از عصر آل‌بویه در منابع منعکس شد. از منظر دیدگاه دوم کوچ‌ها را می‌توان از درون جامعه آنان و با شیوه‌ای همدلانه مورد بررسی قرار داد. بر اساس این دیدگاه کوچ‌ها در بحث قومی و نژادی از ویژگی‌های زندگی قبیله‌ای مبنی بر روحیه تفَرُد و استقلال‌طلبی برخوردار بودند و تن به اطاعت از حکومت‌ها نمی‌دادند.

Attitudes of the sources of the first Islamic Centuries towards the Kuch people (Qofs)

From the beginning of the Islamic period to the seventh century, Tribe of Kuch (Qofs) played a pivotal role in Jiroft in the political, economic, military and cultural fields. During this period, the historical and geographical sources of Iran have paid special attention to the role of this people and their characteristics and introduced them as a violent and bandit people. For this reason, the present study has discussed the dominant theory of the Qofs people and by rereading the reports of the sources of the first Islamic centuries, with a descriptiveanalytical method and library books, seeks an answer to the question: why historical and geographical sources of the time often had a negative attitude towards violence and robbery towards the Kuch people?By studying the historical and geographical sources and testing the hypothesis that in the historical and geographical sources of the first Islamic centuries there is a onesided and governmental view of society and Tribe of Kuch (Qofs), it was concluded that between two types of external and internal views of Tribe of Kuch (Qofs) made a distinction. The external view reflected in the sources considers the Kuch people to have characteristics such as rebellion, robbery and violence. This view of the Kuch people has been reflected in sources since the AleBuyeh era. From the second point of view, Kuch people can be examined from within their community and in empathetic ways. According to this view, Kuch people in the ethnic and racial debate had the characteristics of tribal life based on the spirit of individualism and independence and did not submit to obedience to governments. In addition, they did not pay taxes and were religiously at odds with the official and state religion. Hence, they were introduced by the opposition as a rebellious, violent and bandit ethnic group, and this attitude was reflected in the sources.