بررسی علل پراکندگی جغرافیایی زرتشتیانِ ایران در قرون اولیه اسلامی

ورود دین اسلام به ایران و گسترش آن به‌عنوان دین اصلی و رسمی این سرزمین ، به‌مثابه یک تغییر و تحوّل عمیق اجتماعی، پیروان دین زرتشت را در اقلیت قرار داد. جامعه ی زرتشتیانِ ایران در قرون نخستین اسلامی به‌عنوان بخشی از جامعه در حال تحوّل و پویا، دچار دگرگونی های نسبتاً زیادی شد. یکی از این تحوّلات، تغییر در جغرافیای حوزه های سکونتی آنان بود. در جامعه اسلامی ایران که از نظر ساختار اجتماعی و مذهبی تحوّلات بنیادینی را تجربه کرده بود ، زرتشتیان ناگزیر از پذیرش قوانین جدید حاکم بر اجتماع در تمام شئون زندگی خویش بودند. بنابراین اقامت در مناطقی را ترجیح می دادند که محدودیت کمتری برای آن ها ایجاد کند. براین اساس تغییر سکونتگاه های زرتشتیان در ایران ، تابعی از گسترش و نفوذ اسلام در نواحی مختلف بود. در قرون اولیه اسلامی، گسترش روزافزون دین اسلام و شکل گیری فرقه ها و نحله های اسلامی در ایران، بقای آئین زرتشت را با ابهام مواجه کرده بود. ازاین‌روی زرتشتیان به‌عنوان گروهی از اهل ذمّه، به دلایلی چون نقش و تاثیر عوامل و مولفه‌های دینی و اعتقادی، تاثیر قیام های ایرانیان و میزان انتساب آن مهاجمان به پیروان دین زرتشت از زاویه دید دستگاه خلافت، نقش عوامل اقتصادی و تجاری مناطق سکونتی زرتشتیان، نوع نگرش سرداران عرب نسبت به مناطق مفتوحه و تاثیرات مهاجرت قبایل عرب به ایران، جغرافیای جمعیتی خاصی برای پاسداشت آئین خود برگزیدند. پژوهش حاضر در نظر دارد با استفاده از متون تاریخی و شیوه توصیفی تحلیلی و نیز با بهره گیری از برخی نظریات در باب تغییرات جوامع در مباحث علوم اجتماعی ، چگونگی و چرایی پراکندگی جغرافیایی زرتشتیان ایران در سده های اول تا چهارم هجری را بررسی نماید

Investigating the Causes of Geographic Distribution of Zoroastrians in Persia in the Early Centuries after Islam

The entry of Islam into Iran and the expansion of it as the main religion of this land, as a major social transformation, led the followers of Zoroastrianism into a minority. The Zoroastrian community of Iran in the early Islamic centuries, as part of a dynamic and dynamic society, suffered from a great deal of transformation. One of these developments was the change in the geography of their residential areas. In the Islamic society of Iran, which experienced radical changes in terms of social and religious structure, Zoroastrians were forced to accept new laws governing the community in all aspects of their lives. Therefore, they preferred to stay in areas that would make them less restricted. Based on this, the change in Zoroastrian settlements in Iran was a function of the spread and influence of Islam in different regions. In the early centuries of Islam, the growing spread of Islam and the formation of Islamic sects and cultures in Iran had confronted Zoroaster’s survival. Therefore, Zoroastrians as a group of dhimma for reasons such as the role and influence of religious and belief factors and components, the effect of Iranian uprisings and the extent of its attachment to Zoroastrian followers from the viewpoint of the caliphate, the role of the economic and commercial factors of Zoroastrian settlements, the type of attitude of the Arab commanders towards the vast areas and the effects of the migration of the Arab tribes into Iran have chosen a specific population geography to protect their religion. The present study intends to investigate how and why the geographic distribution of Zoroastrians in Iran during the first to the fourth centuries of Hijra was studied using historical texts and descriptiveanalytical method, as well as using some ideas about the changes of societies in the social sciences. Make