بررسی تاثیر ناب‌سازی زنجیره تامین بر عملکرد کسب و کار(مطالعه موردی: شرکت نفت فلات قاره ایران)

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر ناب‌سازی زنجیره تامین بر عملکرد کسب و کار در شرکت نفت فلات قاره‌ ایران می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی است. برای انجام این پژوهش یک نمونه‌ی 205 نفره، متناسب با تعداد مدیران و کارشناسان شرکت نفت فلات قاره ایران و با استفاده از جدول مورگان، به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. به منظور جمع‌آوری داده‌های پژوهش از دو پرسشنامه‌ی ناب‌سازی زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار استفاده شد، که طی بررسی همه‌ی مدل‌های موجود (به صورت جامع) و با توجه به ماهیت و شرایط خاصِ شرکت مورد مطالعه (به صورت بومی) ساخته شدند. این داده‌ها با نرم‌افزارspss نسخه‌ی 22 در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شده‌اند. برای تعیین اعتبار (روایی) پرسشنامه از روایی محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی) و برای تعیین میزان قابلیت اطمینان (پایایی) پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، به این صورت که در روایی محتوا از شاخص cvi و تعداد بیست نفر از متخصصین در حوزه‌ی مدیریت و آشنا به موضوع پژوهش استفاده شد. مقدار ضریبcvi برای پرسشنامه‌ی ناب‌سازی 0.643 و برای پرسشنامه‌ی عملکرد کسب و کار 0.717 به دست آمد که بیانگر روایی مناسب هر دو پرسشنامه است. در تحلیل عاملی (روایی سازه) از روش چرخش واریماکس و تحلیل مولفه‌های اصلی استفاده شد. نتایج، وجود پنج مولفه‌ی ناب‌سازی زنجیره تامین (ساختار سازمانی، منابع انسانی، مدیریت عملیات، کاهش زمان، کاهش اتلاف‌ها) و پنج مولفه‌ی عملکرد کسب و کار (کاهش هزینه، کیفیت، انعطاف‌پذیری، رضایت مشتریان، دستیابی به اهداف و برنامه‌های شرکت) را در پرسشنامه‌ها تایید کرد. در نهایت، ضریب آلفای کرونباخ با مقادیر 0.934 و 0.942 به ترتیب برای پرسشنامه‌ی ناب‌سازی و عملکرد کسب و کار، پایایی هر دو پرسشنامه را تایید کرد. نتایج بررسی دو پرسشنامه نشان داد که سطح ناب‌سازی زنجیره تامین در شرکت نفت فلات قاره ایران از مقدار تعیین شده پایین‌تر و وضعیت همه‌ی مولفه‌های ناب‌سازی کمتر از متوسط و نسبتاً نا‌مطلوب است؛ و سطح عملکرد کسب و کار برای دو مولفه‌ی کاهش هزینه و دستیابی به اهداف و برنامه‌های شرکت در وضعیت کمتر از متوسط و نسبتاً نامطلوب قرار دارد و وضعیت مولفه‌های کیفیت، انعطاف‌پذیری و رضایت مشتریان کمی بالاتر از متوسط و نسبتاً مناسب می‌باشد. از آزمون فریدمن برای شناسایی اولویت و اهمیت مولفه‌های ناب‌سازی زنجیره تامین و مولفه‌های عملکرد کسب و کار در این شرکت استفاده شد. همچنین ضریب همبستگی پیرسون نشان داد ارتباط معناداری بین ناب‌سازی زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار وجود دارد و این رابطه از نوع خطی است. برای ساخت مدل پیش‌بینی خطی مذکور از رگرسیون چند‌گانه استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه‌ی کاهش اتلاف‌ها از ناب‌سازی زنجیره تامین بیشترین تاثیر را بر بهبود عملکرد کسب و کار دارد.