ارائه یک سیستم خبره فازی جهت ارزیابی و سنجش ریسک‌های عملیاتی در سازمان‌های نگهداری و تعمیرات‏ هوایی

زمینه و هدف: ماهیت کاری سازمان‌های هوایی به‌گونه‌ای است که همواره با بروز حوادث و لزوم انجام ارزیابی ریسک صحیح مواجه هستند. یکی از این موارد، فرآیند نگهداری و تعمیرات در این سازمان‌هاست اما همان‌طور که از تعریف ریسک آشکار است، این فرایند همواره با عدم قطعیت همراه است. بر این اساس باید به این مهم توجه داشت که انجام محاسبات ارزیابی ریسک باید منطبق بر اصولی باشد که بتواند این عدم قطعیت را پوشش دهد.روش: در این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ایجاد ریسک برای فرآیند عملیاتی نمودن هواپیما در بخش نگهداری و تعمیرات هوایی سازمان مورد مطالعه است. برای این کار پس از طراحی یک سیستم استنتاج فازی چندمرحله‌ای، معیارهای اصلی و زیر معیارها توسط خبرگان حوزه هوایی و با استفاده از تکنیک طوفان فکری شامل تحقق محصول، زیرساخت‌ها، فناوری، فرآیندهای عملیاتی و نیروی انسانی انتخاب شدند.یافته ها: این پیاده‌سازی باعث شناسایی در پنج شاخص کلی و هفده زیر شاخص از ریسک‌های تاثیرگذار در این صنعت نشان داد که بیشترین تاثیرگذاری در حوزه ریسک شامل فرآیندهای فنی و عملیاتی (98.35) و کمترین اثرگذاری در حوزه تحقق محصولات (66.32) است.نتیجه گیری: استفاده از سیستم خبره فازی مدل‌سازی شده در این تحقیق که به راحتی می‌توان با تغییر ورودی و مشاهده خروجی، میزان اهمیت آن‌ها را تعیین کرد ، سعی در برطرف نمودن مشکلات و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در حوزه مهندسی ایمنی و تحلیل ریسک‌های عملیاتی و فنی سازمان را در هر مرحله از فرآیندهای کاری دارد.

Provide a fuzzy expert system to assess and measure operational risks in air maintenance organizations

Background and Aim: the work nature of an air maintenance organizations is in such a way that they always face the occurrence of accidents and the necessity of carrying out a proper risk assessment. One of these is the process of maintenance and repair in these organizations, but as it is evident from the definition of risk, it is always associated with uncertainty. Accordingly, it should be noted that performing risk assessment measures should be consistent with the principles that can cover this uncertainty. method: in this research, identification and prioritization of risk factors for aircraft operating process in maintenance of the organization is studied. For this purpose, after the design of a multistage fuzzy inference system, basic criteria and sub criteria were selected by Air Field experts using the brainstorming technique, including product realization, infrastructures, technology, operational processes and human resource. Finding: this implementation causes the identification of five general indicators and seventeen subindicators of influencing risk factors in this industry, it showed that the most effectiveness in the risk area includes technical and operational processes (98.35) and the lowest effectiveness is in the field of products realization (66.32). Conclusion: using fuzzy expert system modeled in this study, which by changing the input and observing the output easily can determine the importance of them and try to address the problems and present corrective and preventive actions in the field of safety engineering and operational and technical risk analysis of the organization at each stage of work processes