بررسی اصل احترام به خودمختاری در فقه و حقوق اسلامی

اصل خودمختاری یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیستی است که برای اولین بار در اعلامیه نورنبرگ و به دنبال جنایات نازی‌های آلمان در به‌کارگیری اجباری اسرا برای تحقیق و آزمایش‌های خطرناک به‌عنوان یک کد و راهنمای اخلاق در پژوهش و درمان مطرح و سپس در اعلامیه‌های تکمیلی و بعدی و اسناد بین‌المللی اخلاق زیستی بر آن تاکید گردید. این اصل در کنار سایر اصول اخلاق زیستی توسط بیشامپ و چیلدرس ـ دو تن از فلاسفه و نظریه‌پردازان فلسفه غرب ـ منقح گردید و به‌عنوان اولین اصل از اصول چهارگانه اخلاق زیستی به جهانیان عرضه گردید تا راهنمایی برای پزشکان و محققان در برخورد با بیماران و آزمودنی‌های انسانی باشد.از آنجا که در نظام اسلامی ارتباط وثیقی میان فقه و اخلاق وجود دارد و اخلاق نشات گرفته از عقل و وحی و هم‌چنین عقل یکی از منابع فقه است و فقه ناظر بر سرتاسر زندگی انسان و روابط فردی و اجتماعی او است. پس این اصل اخلاقی نیز جایگاهی در فقه دارد که این مقاله به بررسی اصول متناظر با این اصل،‌ قلمرو و مبانی آن در فقه امامیه می‌پردازد.